Galery

1

Όχι επειδή είχα σέλα και δεν είχα άλογο, ούτε επειδή είχα στομάχι και δεν είχα με τι να το γεμίσω. Ούτε πάλι επειδή είχα σπαθί και δεν είχα σε ποιον να το πουλήσω. Ήμουν απελπισμένος γιατί, δοκιμάζοντας τη γεύση της ευφυΐας των λόγων που είχαν ειπωθεί, ανακάλυπτα ότι ήταν κάλπικες, όπως ανακαλύπτει κάποιος ότι είναι κάλπικο ένα χρυσό νόμισμα δαγκώνοντάς το. Ήταν τότε που συνειδητοποίησα ότι όλο και πιο συχνά υψώνω τον τόνο της φωνής μου κι ακόμα συχνότερα αγγίζω τη λαβή του σπαθιού μου. Αυτή η απίθανη σύναξη, όπου ειπώθηκαν τόσα λόγια, που αν σφάζαμε όλα τα κοπάδια του κόσμου για να φτιάξουμε περγαμηνές απ’ τα τομάρια τους πάλι δε θα ήταν αρκετά για να χωρέσουν όλες εκείνες τις κουβέντες περί πίστεως, τιμής και αξιοπρέπειας, όλες εκείνες οι ατέλειωτες φλυαρίες, πίσω από τις οποίες διακρίνονταν καθαρά τα ορθάνοιχτα και απειλητικά σαγόνια, όλη εκείνη η προσπάθεια να μπει σε μια τάξη ο κόσμος μας, με έκαναν να συνειδητοποιήσω πως δεν πρόκειται να διορθώσουμε τίποτε, πως τίποτε δε διορθώνεται.

3.

Ένα βροχερό πρωί, μπροστά από το άθλιο πανδοχείο που με φιλοξενούσε, σταμάτησαν τέσσερις έφιπποι στρατιώτες από τη φρουρά του πάπα. Αναγκάστηκα να τους ακολουθήσω πεζός. Τι ντροπή _ σε τελική ανάλυση, ιππότης σημαίνει ιδιοκτήτης ίππου. Καθώς περπατούσα, συλλογιζόμουν τις αμαρτίες που είχα διαπράξει κατά τους τελευταίους μήνες. Δε βρήκα ούτε μία που να άξιζε τη συνοδεία τεσσάρων ιππέων, και μάλιστα ανθρώπων ενός πάπα σαν τον Ινοκέντιο τον Γ΄.

Τρεις φορές μέχρι τώρα είχα πάρει το σταυρό μου και είχα κινήσει για σταυροφορία, ύστερα από πρόσκληση του πάπα _ τη μία για τα Ιεροσόλυμα, τη δεύτερη για την Κωνσταντινούπολη και την τρίτη εναντίον των χριστιανών Αλβιγήνων. Ο πάπας Ινοκέντιος είχε ευλογήσει ακόμα μία εκστρατεία _ εκείνη των παιδιών _ αλλά εγώ δεν είχα λάβει μέρος, είχα προ πολλού ενηλικιωθεί.

Ο Ινοκέντιος ο Γ΄ ανέβαλε την ενθρόνισή του μέχρι την εορτή του Αποστόλου Πέτρου. Ήθελε να εμφανιστεί ως ο «καινούριος Πέτρος». Ψιθυριζόταν ότι είχε προβάρει ακόμη και το χιτώνα του Σωτήρα που φυλασσόταν στη Λατεράνα. Έλπιζε ότι θα του έκανε. Αλλά ο χιτώνας τού έπεσε μεγάλος, ο Χριστός ήταν ψηλότερος απ’ αυτόν. Είναι αλήθεια ότι κάθε εξουσία πηγάζει από τον Θεό, αλλά ετούτος ο πάπας στήθηκε ανάμεσα στον Θεό και τους ανθρώπους _ χαμηλότερα από τον Θεό αλλά ψηλότερα από τους ανθρώπους. Ανακήρυξε τον εαυτό του βικάριο, όχι του Αποστόλου Πέτρου, αλλά του ίδιου του Κυρίου. Μπορεί κάποιος να πει ότι αυτό δεν έχει και τόσο μεγάλη σημασία, όμως στην πράξη αποδείχτηκε πως είχε. Ο πάπας άρχισε να ανακατεύεται στις υποθέσεις _ να κινεί τα νήματα, για την ακρίβεια _ όχι μόνο των πνευματικών ταγών, αλλά και των κοσμικών ηγεμόνων, ακόμη και των ίδιων των αυτοκρατόρων. Ο ίδιος ονόμαζε των εαυτό του «βασιλέα των βασιλέων και επίσκοπο των επισκόπων».

Δεν μπορούσα να καταλάβω τι ζητούσε από μένα ένας τόσο μεγάλος πάπας.

Στην αυλή της Λατεράνα με υποδέχτηκε ο καρδινάλιος Ουγκολίνο, από τον Οίκο των κόμητων Σένι, συγγενής του ίδιου του πάπα. Ο Ουγκολίνο ήταν ανεψιός του, αν και πολύ μεγαλύτερος στην ηλικία απ’ αυτόν. Εκείνο τον καιρό, ο καρδινάλιος ήταν πολύ γέρος.

Ο καρδινάλιος στεκόταν όρθιος μέσα στην κρύα πέτρινη αίθουσα. Το τζάκι έκαιγε σε μια γωνιά, ο αέρας κουνούσε τις κουρτίνες στα στενά παράθυρα, πίσω τους γυάλιζαν νερά. Η ατμόσφαιρα μύριζε καπνό και βρεγμένα ρούχα. Δίπλα στον καρδινάλιο στεκόταν ένας μοναχός του Τάγματος των Δομινικανών, με άσπρα ράσα δεμένα στη μέση με σκοινί και σαντάλια στα γυμνά του πόδια. Ανατρίχιασα βλέποντάς τον έτσι ντυμένο, αλλά κυριολεκτικά πάγωσα όταν με άγγιξε το βλέμμα του. Τον είχα ξανασυναντήσει αυτό τον άνθρωπο, αλλά δεν μπορούσα να θυμηθώ πού. Έμοιαζε με Ισπανό, από εκείνη τη ράτσα που ζει στην Καστίλια _ ήταν όλοι τους σαν γυμνά σπαθιά, σφυρήλατα στη φωτιά της πίστης και στον πάγο του αράπικου μίσους.

Ο καρδινάλιος μου είπε:

«Ιππότη Ανρί, έχουμε κακές ειδήσεις».

Πήρα ανάσα. Από το κακό μέχρι το χειρότερο κακό ο δρόμος είναι μακρύς. Εκείνος συνέχισε:

«Ο κόμης Ραϊμόν, από τον οποίο έχουν αφαιρεθεί όλοι οι τίτλοι, κατέβηκε στη Μασσαλία και οι Μαρσεγιέζοι τον υποδέχτηκαν _ Θεέ μου, συχώρα με _ σαν τον Σωτήρα πριν το Πάσχα».

Εντυπωσιάστηκα, αλλά όταν το ξανασκέφτηκα τα πράγματα μου φάνηκαν φυσιολογικά. Η Μασσαλία πάντα ήταν ζώνη ελεύθερου εμπορίου, ποτέ δεν ανήκε στους κόμητες της Τουλούζης. Ο κόμης της ήταν κόμης μόνο κατ’ όνομα. Όμως ολόκληρη η Προβηγκία θεωρούσε τον Ραϊμόν υπερασπιστή της, δικό της άνθρωπο, τον αγαπούσαν ακόμη και για τις αμέτρητες δυστυχίες που τον είχαν βρει στη ζωή του. Οι τροβαδούροι τραγουδούσαν για τον «δύστυχο Ραϊμόν».

Είπα με κάποια επιφύλαξη:

«Άγιε πατέρα, οι Μαρσεγιέζοι είναι πιστοί καθολικοί».

Ο καρδινάλιος είπε:

«Ναι, αλλά είναι περισσότερο τοπικιστές απ’ ό,τι πιστοί. Άφησέ με να συνεχίσω. Τον Ραϊμόν επισκέφτηκε ένας αγγελιαφόρος από την Αβινιόν...»

Ούτε η Αβινιόν ανήκε στο στέμμα της Τουλούζης. Πράγματι, τα νέα ήταν άσχημα. Ο καρδινάλιος συνέχισε:

«Ο ιππότης Άρνολντ Οντεγκάρ υποδέχτηκε τον Ραϊμόν επικεφαλής τριακοσίων ιπποτών από την Προβηγκία».

Η ιστορία επαναλαμβανόταν. Εμείς οι σταυροφόροι εναντίον της αίρεσης των Αλβιγήνων μόνο στάχτες αφήναμε στο πέρασμά μας, αλλά όλοι ήξεραν ότι η φωτιά συνέχιζε να σιγοκαίει κάτω από τις στάχτες. Το πρώτο φύσημα _ αλλά και η απελπισία _ άναψαν και πάλι μεγάλη πυρκαγιά στην Προβηγκία. Πάντα πίστευα ότι το ψηλό δέντρο δεν πρέπει απλά να το λυγίσεις, μέχρι να ακουμπήσει η κορυφή του στο χώμα, αλλά να το κόψεις ή να το ξεριζώσεις. Αλλιώς θα τιναχτεί και θα σε πετάξει στον αέρα. Τι μπορούσα να πω στον καρδινάλιο; Eίπα:

«Το σπαθί μου είναι στη διάθεσή σας».

Ο καρδινάλιος μίλησε σαν προφήτης της Παλαιάς Διαθήκης που υψώνει τη φωνή του μέχρι τον ουρανό, καλώντας την οργή του Θεού να ξεσπάσει. Και είπε: