Galery

1

Κίνδυνος 1

Άμεσες απώλειες από ελληνικό χρέος

Επιπτώσεις: περιορισμένες / Πιθανότητα: χαμηλή

Ο βουλγαρικός τραπεζικός (αλλά και ο μη τραπεζικός) τομέας είχε αρκετό χρόνο για να απαλλαγεί από τις επενδύσεις του σε ελληνικά ομόλογα. Οι διαβεβαιώσεις της Εθνικής Τράπεζας Βουλγαρίας, που επιβεβαιώνονται και από τραπεζίτες, είναι ότι οι άμεσες εκθέσεις είναι κλειστές και οι βουλγαρικές τράπεζες, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων με ελληνική συμμετοχή, δεν έχουν δάνεια από ελληνικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, ούτε επενδύσεις σε τίτλους δημοσίου της ελληνικής κυβέρνησης. Για το λόγο αυτό, ακόμη και αν τα πράγματα φτάσουν σε διακηρυγμένη πτώχευση της Ελλάδας (προς το παρόν τυπικά η Αθήνα έχει μόνο ληξιπρόθεσμες οφειλές στο ΔΝΤ), αυτό δε θα πλήξει άμεσα τους ισολογισμούς των τραπεζών ή τα χαρτοφυλάκια θεσμικών επενδυτών.

Κίνδυνος 2

Προληπτικές αναλήψεις από τράπεζες με ελληνική συμμετοχή

Επιπτώσεις: τεράστιες / Πιθανότητα: περιορισμένη

Η τράπεζα United Bulgarian Bank αποτελεί ιδιοκτησία της National Bank of Greece, η Post Bank - της Eurobanк (στην οποία το ελληνικό κράτος έχει μόνο 35% μερίδιο, ενώ μεγάλοι επενδυτές είναι αμερικανικά και καναδέζικα ταμεία), η Τράπεζα Πειραιώς – της ομώνυμης ελληνικής τράπεζας, ενώ η Alpha bank έχει δικό της υποκατάστημα στη Βουλγαρία. Τα τελευταία στοιχεία από τα τέλη Μαρτίου έδειξαν μια εκροή καταθέσεων από αυτες τις τέσσερις τράπεζες με ελληνική συμμετοχή της τάξης περίπου του 1 δισ. λέβα (περίπου 0.5 δισ. ευρώ). Για τις επιμέρους τράπεζες αυτό σημαίνει μείωση των καταθέσεων από 4 έως πάνω από 7%, με την μεγαλύτερη εκροή να σημειώθηκε στην Τράπεζα Πειραιώς (190 εκατ. λέβα – περίπου 95 εκατ. ευρώ, ή 7.2% μείωση). Ακολουθούν η Alpha bank (266 εκατ. λέβα – περίπου 133 εκατ. ευρώ, ή -6.85%), η Post Bank (280 εκατ. λέβα – περίπου 140 εκατ. ευρώ, ή -5.3%) και η United Bulgarian Bank (214 εκατ. λέβα – περίπου 107 εκατ. ευρώ, ή -3.98%). Το μεγαλύτερο μέρος των αναλήψεων έρχονται από εταιρικούς πελάτες που είναι αναμενόμενο, αφού συχνά σε αυτούς τα ποσά είναι μεγαλύτερα και υπερβαίνουν το κρατικά εγγυημένο όριο των 196.000 λέβα (100.000 ευρώ). Στην Τράπεζα Πειραιώς μάλιστα το πρώτο τρίμηνο του έτους σημειώθηκε αύξηση των καταθέσεων των νοικοκυριών.

Κίνδυνος 3

«Σύσφηξη» των κανόνων δανεισμού

Επιπτώσεις: μέτριες / Πιθανότητα: υψηλή

Μια από τις επιλογές είναι η πώληση των τοπικών υποκαταστημάτων των ελληνικών τραπεζών. Παρόμοιες δεσμεύσεις είχαν αναληφθεί ακόμη με το προηγούμενο πρόγραμμα οικονομικής βοήθειας, όταν έγινε η ανακεφαλαιοποίησή τους από την ελληνική κυβέρνηση με χρήματα από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοοικονομικής Σταθερότητας. Τώρα αν τα πράγματα φτάσουν σε καινούργιο πρόγραμμα βοήθειας, πιθανότατα αυτό θα είναι ένα από τα βασικά αιτήματα. Αν πάλι όχι, πιθανώς θα γίνει λόγω της πίεσης από την αγορά – προκειμένου να υποστηριχτούν με ρευστότητα οι κεντρικές τράπεζες στην Ελλάδα όπου θα έχουν αυξηθεί οι αναλήψεις χρημάτων από τους Έλληνες καταθέτες. Σύμφωνα με την ανάλυση της Deutsche Bank, ένα σενάριο στο οποίο ελληνικές τράπεζες κηρύξουν πτώχευση και ξεκινήσουν να παίρνουν πίσω στοιχεία ενεργητικού από τα υποκαταστήματά τους ή να τα πουλάνε, μπορεί να οδηγήσει στην ανάγκη κρατικής παρέμβασης σε χώρες όπως η Βουλγαρία.

Κίνδυνος 4

Αύξηση του κόστους χρηματοδότησης

Επιπτώσεις: μικρές / Πιθανότητα: υψηλή

Οι επιπτώσεις από ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα είναι μικρές λόγω των δύο σημαντικών πλεονεκτημάτων της βουλγαρικής κυβέρνησης. Το ένα είναι ότι με την έκδοση παγκοσμίων ομολόγων τον Μάρτιο ένα μεγάλο μέρος των αναγκών χρηματοδότησης του ελλείμματος και των πληρωμών του χρέους για το τρέχον έτος έχει ήδη εξασφαλιστεί. Επομένως το κράτος δε χρειάζεται να βγει στις αγορές, ειδικά αν οι συνθήκες είναι δυσμενείς. Για το λόγο αυτό και όλες οι δημοπρασίες στην εσωτερική αγορά για τον Ιούνιο αναβλήθηκαν από το υπουργείο Οικονομικών, μέχρι να περάσει η μπόρα.

Το άλλο πλεονέκτημα είναι ότι η Βουλγαρία παραμένει μια από τις χώρες της ΕΕ με το χαμηλότερο χρέος που είναι της τάξης του 28% του ΑΕΠ. Αυτό της δίνει τη δυνατότητα για περισσότερες κινήσεις, ακόμη κι αν χρειαστούν έκτακτα μέτρα όπως υποστήριξη για την ρευστότητα των τραπεζών.

Κίνδυνος 5

Πλήγμα στο εμπόριο

Επιπτώσεις: υψηλές / Πιθανότητα: τεράστια

Το 2014 οι βουλγαρικές εξαγωγές για την Ελλάδα ανέρχονταν σε 2.9 δισ. λέβα (περίπου 1.45 δισ. ευρώ), ενώ οι υψηλότερες ήταν οι πωλήσεις υφασμάτων και ενδυμάτων (συνολικού ύψους 354 εκατ. λέβα – περίπου 177 εκατ. ευρώ), σιτηρών (194 εκατ. λέβα – περίπου 97 εκατ. ευρώ), ξυλείας (180 εκατ. λέβα – περίπου 90 εκατ. ευρώ), ηλεκτρικής ενέργειας (150 εκατ. λέβα – περίπου 75 εκατ. ευρώ), γάλατος και γαλακτοκομικών προϊόντων, αυγών, χαρτιού, ηλιέλαιου. Τα στοιχεία του Εθνικού Στατιστικού Ινστιτούτου δείχνουν ότι τους πρώτους τρεις μήνες του 2015 οι εξαγωγές της Βουλγαρίας προς την Ελλάδα έχουν αυξηθεί έως 705 εκατ. λέβα (περίπου 353 εκατ. ευρώ) σε σχέση με την ίδια περίοδο του 2014, όταν ήταν 622 εκατ. λέβα (περίπου 311 εκατ. ευρώ).

Εκτός από την άμεση απώλεια αγορών, υπάρχει και σημαντικός κίνδυνος καθυστέρησης πληρωμών εκ μέρους εταίρων. Μια από τις αιτίες είναι ο κεφαλαιακός έλεγχος που θα προϋποθέτει ότι το ελληνικό κράτος θα εγκρίνει τις πληρωμές για εισαγωγές. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος για τις βουλγαρικές επιχειρήσεις είναι ότι η έλλειψη χρηματοδότησης μπορεί να πλήξει σοβαρά, ακόμη και να οδηγήσει στην πτώχευση πολλές ελληνικές εταιρείες. Και έτσι να τις αφήσει με επισφαλείς απαιτήσεις.

Κίνδυνος 6

Φτηνός ανταγωνσιμός για τον τουρισμό

Επιπτώσεις: μέτριες / Πιθανότητα: μέτρια

Αφ’ ενός η κλιμάκωση της κρίσης μέχρι χρεοκοπία μπορεί να καταστρέψει την τουριστική σεζόν στην Ελλάδα, εάν ανήσυχοι τουρίστες ακυρώσουν τις κρατήσεις τους και κατευθυνθούν σε γειτονικούς προορισμούς, όπως η Τουρκία και η Βουλγαρία. Αφ’ ετέρου όμως εκτός από το βραχυπρόθεσμο αυτό επακόλουθο, μια ενδεχόμενη υιοθέτηση της δραχμής για παράδειγμα θα μπορούσε να κατεβάσει τις τιμές και να προσελκύσει στην Ελλάδα ακόμη περισσότερους τουρίστες, ανάμεσα στους οποίους και Βούλγαρους, που θα σημαίνει ακόμη μεγαλύτερες δυσκολίες για τα βουλγαρικά θέρετρα τα οποία ήδη αντιμετωπίζουν προβλήματα με την έλλειψη Ρώσων τουριστών.

Μια άλλη αναμενόμενη επίπτωση είναι η μείωση των Ελλήνων τουριστών στη Βουλγαρία. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Εθνικού Στατιστικού Ινστιτούτου για το 2014, η ροή των ταξιδιωτών στις δύο κατευθύνσεις ήταν στην πραγματικότητα σχεδόν ίδια, με ελαφριά υπεροχή των Ελλήνων – 883.000 έναντι 867.000.

Κίνδυνος 7

Ανυπολόγιστες δευτερογενείς επιπτώσεις

Επιπτώσεις: άγνωστες / Πιθανότητα: τεράστια

Εάν η Ελλάδα κατέχει το 6-7% των βουλγαρικών εξαγωγών, ολόκληρη η ΕΕ αποτελεί πάνω από το 60%. Η επιβράδυνση της ευρωζώνης μπορεί προσωρινώς «να σβήσει» έναν από τους βασικούς κινητήρες της οικονομίας, η οποία μόλις άρχισε να παίρνει φόρα.

Σε περίπτωση μιας χαώδους μετάβασης στη δραχμή δεν αποκλείεται και χρηματοοικονομική αναταραχή στην Γηραιά Ήπειρο. Μια χρεοκοπία προς διεθνείς θεσμούς και κυβερνήσεις θα οδηγήσει στην δέσμευση δημοσίων πόρων και θα προκαλέσει επιδείνωση των δεικτών άλλων ευρωπαϊκών οικονομιών.