Μετά από την ενισχυμένη απορρόφηση ευρωπαϊκών κονδυλίων το προηγούμενο 2015 λόγω του τέλους της παλιάς προγραμματικής περιόδου, το νέο έτος 2016 είναι το ίδιο σημαντικό για τη Βουλγαρία. Τα ευρωπαϊκά κονδύλια είναι σαν «ντόπινγκ» για την βουλγαρική οικονομία, αφού για την περασμένη 7ετή περίοδο συνέβαλαν στην αύξηση του ΑΕΠ της χώρας κατά 10%.
Αν και το 2016 είναι το τρίτο έτος της νέας προγραμματικής περιόδου, είναι το τελευταίο κατά το οποίο η Βουλγαρία πρέπει να εκπληρώσει τις λεγόμενες προϋποθέσεις της Συμφωνίας Εταιρικής Σχέσης με την ΕΕ 2014-2020. Οι προϋποθέσεις αυτές σχετίζονται με την υλοποίηση μεταρρυθμίσεων σε ορισμένους κλάδους που πρέπει να ολοκληρωθούν το 2016. Στην αντίθετη περίπτωση το 2017 οι Βρυξέλλες θα σταματήσουν την ευρωπαϊκή χρηματοδότηση στους κλάδους όπου δεν ολοκληρώθηκαν οι απαραίτητες μεταρρυθμίσεις.
Οι προϋποθέσεις που εκκρεμούν
Προς το παρόν η Βουλγαρία δεν έχει εκπληρώσει εννέα από τις απαραίτητες προϋποθέσεις. Είναι στους κλάδους των δημοσίων συμβάσεων και της στατιστικής που αφορούν όλα τα προγράμματα. Οι υπόλοιποι κλάδοι είναι η υγεία, οι καινοτομίες, η διαχείριση καταστροφών, η υδροδότηση, η άρδευση, οι μεταφορές, η ναυτιλία και η αλιεία. Αυτό προκύπτει από την απάντηση της κυβέρνησης στην ηλεκτρονική έκδοση Mediapool.
«Βασικής σημασίας είναι η υλοποίηση της μεταρρύθμισης στον κλάδο της υδροδότησης, καθώς και η διαχείριση των κινδύνων σε περίπτωση καταστροφών», σχολίασε ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, αρμόδιος για τα ευρωπαϊκά κονδύλια Τομισλάβ Ντόντσεφ. «Με ιδιαίτερη προσοχή παρακολουθούν οι Βρυξέλλες και τις δημόσιες συμβάσεις», πρόσθεσε ο υπουργός. Η επίλυση του προβλήματος στον κλάδο είναι ύψιστης σημασίας, αφού την προηγούμενη προγραμματική περίοδο η χώρα πήρε ένα «ηχηρό χαστούκι» από την ΕΕ λόγω μιας σειράς στημένων δημοπρασιών με όρους που εισάγουν διακρίσεις. Αυτό οδήγησε στην διακοπή της χρηματοδότησης δύο προγραμμάτων – Περιβάλλοντος και Περιφερειακής Ανάπτυξης, που είναι βασικά για την κατασκευή της τοπικής υποδομής.
Το πρόβλημα με την σπατάλη των ευρωπαϊκών κονδυλίων δεν είναι μόνο βουλγαρικό, αλλά κοινό για όλη την ΕΕ. Για το λόγο αυτό εγκρίθηκαν καινούργιοι κανόνες για τις δημόσιες συμβάσεις. Οι συγκεκριμένοι κανόνες έπρεπε να εφαρμοστούν από τις εθνικές αρχές μέχρι την άνοιξη του 2015. Η Βουλγαρία ήδη καθυστερεί, αφού το σχετικό νομοσχέδιο της κυβέρνησης ακόμη βρίσκεται στη Βουλή. Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα έπρεπε να είχε ήδη ψηφιστεί και να τεθεί σε ισχύ από την 1η Ιανουαρίου του 2016. Αυτό όμως δεν συνέβη και τώρα η καινούργια τελική προθεσμία είναι να γίνει μέχρι την άνοιξη το αργότερο.
Από τους κλάδους με ανεκπλήρωτους όρους, το μεγαλύτερο φαίνεται να είναι το πρόβλημα με την υδροδότηση και η μεταρρύθμιση στον κλάδο της υγείας.
Η μεταρρύθμιση στον κλάδο της υδροδότησης έχει ξεκινήσει από το 2007, μόνο στα χαρτιά όμως. Το πρόβλημα είναι η ενοποίηση του κλάδου, λόγω της αντίστασης των τοπικών αρχών. Το 2015 ο πρωθυπουργός Μπόικο Μπορίσοφ προειδοποίησε τους δημάρχους ότι η μεταρρύθμιση του κλάδου θα υλοποιηθεί και έθεσε ως προθεσμία αυτό να γίνει μέχρι τον Σεπτέμβριο, επειδή, όπως τόνισε «Έχουμε την σπάνια ευκαιρία με ευρωπαϊκή χρηματοδότηση να βάλουμε τάξη σε αυτό τον κλάδο».
Προς το παρόν μόνο στους Δήμους Σμόλιαν και Ρούσε η μεταρρύθμιση είναι γεγονός, ενώ για άλλους τέσσερις πρόκειται να υπογραφούν οι συμφωνίες μεταξύ των καινούργιων Οργανισμών Υδροδότησης και τις τοπικές Υπηρεσίες Υδροδότησης και Αποχέτευσης. Σύμφωνα με τα σχέδια, οι Οργανισμοί Υδροδότησης θα είναι 28, όσοι είναι και οι Νομοί της χώρας, και θα αντικαταστήσουν τις τοπικές Υπηρεσίες Υδροδότησης και Αποχέτευσης. Σε 16 Νομούς δεν υπάρχουν προβλήματα, στους υπόλοιπους όμως δεν είναι έτσι, δείχνουν τα στοιχεία του υπουργείου Περιφερειακής Ανάπτυξης.
Το άλλο θέμα, σχετικά με το οποίο αναμένεται να υπάρχει δυσαρέσκεια ανάμεσα στους κατοίκους, είναι η εισαγωγή διπλού τιμολογίου για την πληρωμή του νερού – μία τιμή για ορισμένη ποσότητα νερού ανά νοικοκυριό, και υψηλότερη τιμή πάνω από το όριο αυτό.
Αρκετή δουλειά πρέπει να γίνει και σχετικά με την χαρτογράφηση των κινδύνων για καταστροφές – πυρκαγιές και πλημμύρες.
Άλλος προβληματικός τομέας είναι ο κλάδος της υγείας. Η μεταρρύθμιση που αναβαλλόταν για πολλά χρόνια, ξεκίνησε κατά τη δεύτερη κυβέρνηση του κόμματος GERB. Τώρα πρέπει να ετοιμαστεί ο Εθνικός Υγειονομικός Χάρτης που θα καθορίσει πόσα νοσοκομεία χρειάζεται η χώρα. Ο υπουργός Υγείας Πέταρ Μόσκοφ υποσχέθηκε από να γίνει μέχρι τον Απρίλιο. Ανοιχτό παραμένει όμως το θέμα με την καθιέρωση ηλεκτρονικής κάρτας υγείας, για την οποία ακόμη δεν είναι σαφές πώς ακριβώς θα είναι. Εντωμεταξύ έπρεπε να είναι έτοιμη μέχρι το τέλος του 2015, σύμφωνα με το σχέδιο δράσης.
Παρ’ όλο που η κυβέρνηση ενέκρινε την Στρατηγική Καινοτομίας για Έξυπνη Εξειδίκευση έως το 2020, τώρα πρόκειται να γίνει επικαιροποίηση πολλών εγγράφων σχετικά με τις επιστημονικές έρευνες.
Μέχρι τον Σεπτέμβριο πρέπει να είναι έτοιμη και η ολοκληρωμένη στρατηγική μεταφορών η οποία να δώσει απαντήσεις για τα στρατηγικά έργα που θα υλοποιηθούν, με τι χρηματοδότηση και από πού, έως το 2020.
«Προς το παρόν δεν υπάρχουν λόγοι να θεωρούμε πως το Δεκέμβριο του 2016 θα έχουν μείνει εκκρεμείς προϋποθέσεις», είπε ο Τομισλάβ Ντόντσεφ. Ύστερα εξήγησε πως γίνεται αναφορά για την πρόοδο της εκτέλεσης τουλάχιστον μια φορά το τρίμηνο σε συνεδρίαση της κυβέρνησης, ενώ υπάρχει τακτική επικοινωνία και με τις υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.