Galery

1

Μια συνέντευξη της Μαρίας Σ. Τοπάλοβα

Κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου, 1946-1949, περίπου 200.000 Ελληνες εγκαταλείπουν τη χώρα και εγκαθίστανται στα κράτη του τότε λεγόμενου σοβιετικού μπλοκ. Από αυτούς, περίπου 20.000-25.000 πέρασαν στη Βουλγαρία. Κάποιοι έφυγαν λόγω της πείνας και της ανέχειας, άλλοι διωκόμενοι από τις Αρχές λόγω της συμμετοχής τους στις αντάρτικες ομάδες.

Η πλειονότητα ήταν μικρά παιδιά, τα οποία οι γονείς τους τα έστειλαν στη Βουλγαρία, για να σωθούν από τις σφαίρες του πολέμου. «Politemigranti», «Πολιτικοί μετανάστες», ο ελληνικός εμφύλιος (1946-1949), οι χιλιάδες πρόσφυγες, η κομμουνιστική Βουλγαρία, ο ψυχρός πόλεμος. Το ντοκιμαντέρ διάρκειας 45 λεπτών της Μαρίας Σ. Τοπάλοβα (λοιποί συντελεστές: Μπορίς Πίντεφ, Βασίλης Βαφείδης, Γιούρι Στούπελ, Νίκος Κάκονας, Studio Theme) θα παρουσιαστεί τη Δευτέρα, ώρα 19.00, στο Concept βιβλιοπωλείο Free Thinking Zone, Σκουφά 64 & Γριβαίων, Αθήνα. Μετά την προβολή, θα ακολουθήσει συζήτηση.

Η Μαρία Σ. Τοπάλοβα είναι διευθύντρια του ειδησεογραφικού πόρταλ grreporter.info, σκηνοθέτρια πολλών ντοκιμαντέρ για την Ελλάδα, τα οποία μεταδόθηκαν από το βουλγαρικό τηλεοπτικό κανάλι «BTV», του οποίου είναι ανταποκρίτρια στην Αθήνα, από το 2001.

- Πώς τους υποδέχθηκαν;

«Τα χρόνια εκείνα η Βουλγαρία ήταν σε πλήρη κατάπτωση. Μόλις έχει λήξει ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος, στον οποίο η Βουλγαρία συμμετείχε στην πλευρά των ηττημένων. Η χώρα είχε καταδικαστεί να πληρώσει τεράστιες αποζημιώσεις. Παρ' όλα αυτά, υποδέχεται τους Ελληνες πολιτικούς πρόσφυγες και τους παρέχει φροντίδες, με τις πενιχρές δυνατότητες που είχε».

- Η οδύσσειά τους;

«Στην ταινία έχουμε συμπεριλάβει πρωτότυπο αρχειακό υλικό, που βλέπει το φως της δημοσιότητας πρώτη φορά και αποτελεί μοναδικό ντοκουμέντο για αυτό το κομμάτι της Ιστορίας των δύο χωρών μας. Θα δείτε στο ντοκιμαντέρ μοναδικές εικόνες από το πέρασμα των πολιτικών προσφύγων από τα σύνορα, πώς τους υποδέχονται οι άνθρωποι του Βουλγαρικού Ερυθρού Σταυρού, την αρχική εγκατάστασή τους σε ειδικούς χώρους υποδοχής, την εκπαίδευσή τους, τις καλοκαιρινές διακοπές τους».

- Αναζήτησαν καταφύγιο στον πρώην κατακτητή τους;

«Το 1946 η Βουλγαρία είναι πλέον μια κομμουνιστική χώρα και η βουλγαρική κατοχή της Βόρειας Ελλάδας αποδίδεται εξ ολοκλήρου στο πρώην μοναρχο-φασιστικό καθεστώς. Το Βουλγαρικό Κομμουνιστικό Κόμμα, που μέχρι τον Σεπτέμβριο του 1944 ήταν στην παρανομία, είχε συνεργαστεί, άλλωστε, με το Ελληνικό Κομμουνιστικό Κόμμα και είχαν κοινές δράσεις ενάντια στους φασίστες κατακτητές. Ετσι, οι Ελληνες πολιτικοί πρόσφυγες πήγαν, θα λέγαμε καλύτερα, σε ομοϊδεάτες».

- Ποιοι μιλούν;

«Η ταινία ακολουθεί τις τύχες τεσσάρων πολιτικών προσφύγων, πρώτης γενιάς (Μόρφω Χατζήπαπα, Μαρίνα Τσιαντσή, Θεόδωρος Κιλκίδης και Παναγιώτης Τοπαλίδης) και άλλων τριών, δεύτερης γενιάς (Διαμαντένια Ριμπά, Κυριάκος Αργυρόπουλος και Χάρης Παπαδόπουλος). Μιλούν για την άφιξή τους στη Βουλγαρία, για το πώς κατάφεραν να οργανώσουν τη ζωή τους εκεί, για το πώς τους υποδέχτηκε περίπου 30 χρόνια αργότερα η Ελλάδα, αλλά και για το πώς διατήρησαν τους δεσμούς με τη δεύτερη πατρίδα. Ιστορική ανάλυση κάνουν οι ιστορικοί Κατερίνα Τσέκου, του Τμήματος Ιστορίας του Ιονίου Πανεπιστημίου, και Αγκόπ Γκαραμπεντιάν, διευθυντής της έδρας Βαλκανικών Επιστημών, της Βουλγαρικής Ακαδημίας Επιστημών».

- Είναι επίκαιρη;

«Βεβαίως. Και στη Βουλγαρία και στην Ελλάδα συχνά εμφανίζονται στις μέρες μας εκδηλώσεις εχθρότητας και έλλειψης κάθε ανοχής για τους πρόσφυγες από τη Συρία, τη Μέση Ανατολή, την Αφρική και την Ασία. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τους πρόσφυγες θα πρέπει να τους αντιμετωπίζουμε έτσι όπως θα θέλαμε να συμπεριφέρονται κάποιοι άλλοι στους δικούς μας συμπατριώτες, που έχουν περιέλθει σε δύσκολη κατάσταση».