Galery

1

Θα έπρεπε να έχουν προβλέψει συγκεκριμένα μέτρα σε περίπτωση ενδεχόμενης πτώχευσης ελληνικών τραπεζών που έχουν ιδιοκτησία σε τράπεζες στη Βουλγαρία. Για καλό ή για κακό, ακόμη το 1997 προβλέψαμε και ρυθμίσαμε νομοθετικά, ότι σε περίπτωση μιας τραπεζικής κρίσης, κατά την οποία θα υπάρχει συστηματικό ρίσκο, η Εθνική Τράπεζα Βουλγαρίας μπορεί να παρεμβαίνει μερικώς, το θέμα σήμερα όμως είναι από πού θα έρθουν τα χρήματα.Έχοντας υπόψη πως το δημοσιονομικό απόθεμα ανέρχεται σε μόλις 4 δισ. λέβα, στην περίπτωση μιας νέας τραπεζικής κρίσης θα χρειαστεί να ζητήσουμε δάνεια, ή να εγκαταλείψουμε το καθεστώς σταθερών συναλλαγματικών ισοτιμιών. Όλα αυτά θα οδηγήσουν και πάλι στην γνωστή από το πρόσφατο παρελθόν εικόνα.

Δηλαδή συνιστάτε πιο σημαντική κεφαλαιοποίηση των τραπεζών στην Ελλάδα και την ευρύτερη περιοχή;

Ναι, οπωσδήποτε. Οι Έλληνες πρέπει να ακολουθήσουν τα δικά μας βήματα – να κεφαλαιοποιούν, να προχωρήσουν με την εξυγίανση, με τις συγχωνεύσεις, ώστε να σχηματιστούν νέες πιο μεγάλες και πιο σταθερές τράπεζες.

Η πρώτη σημαντική συγχώνευση τραπεζών στην Ελλάδα μετά την αρχή της κρίσης πραγματοποιήθηκε μεταξύ της Eurobank και της Alpha Bank. Πώς θα επηρεάσει η συγχώνευση αυτή τα βουλγαρικά τους υποκαταστήματα;

Αν γίνει η συγχώνευσή τους και στη Βουλγαρία, το αποτέλεσμα θα είναι μια νέα μεγάλη τράπεζα. Οι αντιπροσωπείες τους στη Βουλγαρία είναι ξεχωριστές τράπεζες με ξεχωριστές άδειες. Εάν η συγχώνευση πραγματοποιηθεί και στη Βουλγαρία, νομίζω ότι θα δημιουργηθεί μια πολύ καλή μεγάλη τράπεζα που μέχρι στιγμής δε έχει όμοιά της. Θα μειωθούν έξοδα, θα κλείσουν μερικά υποκαταστήματα, η τράπεζα όμως θα είναι πολύ πιο ισχυρή και ανεκτική σε κρίσιμες καταστάσεις. Εκτιμώ πως ένα τέτοιο βήμα θα ήταν πολύ καλό για το χρηματοοικονομικό σύστημα της χώρας.

Βλέπετε κάποια ομοιότητα μεταξύ της κατάστασης στη Βουλγαρία το 1997 και στην Ελλάδα σήμερα; Νομίζετε πως η Ελλάδα μπορεί να χρησιμοποιήσει τη βουλγαρική εμπειρία στην αναδιάρθωση της οικονομίας;

Στη Βουλγαρία το 1997 χρειάστηκε να απολυθούν 58 χιλ. δημόσιοι υπάλληλοι, 64 δημόσιες επιχειρήσεις έκλεισαν, πουλήθηκαν ή έγινε η εκκαθάρισή τους. Πραγματοποιήθηκαν ιδιωτικοποιήσεις με εξαιρετικά γρήγορους ρυθμούς για να μπορέσουν να καλυφθούν ανάγκες του προυπολογισμού. Mέσα σε λίγους μήνες έπρεπε να πουλήσουμε μια σειρά δημόσιων επιχειρήσεων, επειδή έπρεπε να προσελκυστούν άμεσες ξένες επενδύσεις.

Για την Ελλάδα έλεγαν ότι θα πραγματοποιηθούν ιδιωτικοποιήσεις ή θα πουληθούν επιχειρήσεις, ακόμη και νησιά, στην πραγματικότητα όμως δεν συνέβη τίποτε. Δεν μπορεί χωρίς μεταρρυθμίσεις και ιδιωτικοποιήσεις. Κάποιος πρέπει να καλύψει τα ελλείμματα που δημιουργήθηκαν μέσα στα χρόνια, πρέπει να γίνουν στερήσεις. Για κάτι τέτοιο όμως χρειάζεται πολιτική βούληση και οι Έλληνες να πειστούν ότι δεν έχει κανέναν άλλο που να τους πληρώσει τον λογαριασμό.

Στη Βουλγαρία χρειάστηκε να μειώσουμε τις συντάξεις το 1997 μέχρι 10 δολάρια την περίοδο της οικονομικής εξυγίανσης και ύστερα τις εκσυγχρονίσαμε ως το τέλος του χρόνου μέχρι 35-36 δολάρια. Ξέρω ότι τα επίπεδα στην Ελλάδα είναι διαφορετικά και δεν χρειάζεται να φτάσουν σε τόσο χαμηλές αξίες, όμως αυτός είναι ο δρόμος. Να ελαχιστοποιηθούν τα δημόσια έξοδα, μέχρι να μηδενιστεί το έλλειμμα, προκειμένου να αρχίσει να αποπληρώνεται το εξωτερικό χρέος, το οποίο αυτή τη στιγμή εξακολουθεί να αυξάνεται.

Για να γίνει αυτό χρειάζεται πολιτική βούληση και οι κυβερνώντες να εξηγήσουν πολύ λεπτομερώς στους πολίτες για ποιο λόγο είναι απαραίτητες οι συγκεκριμένες αλλαγές και τι θα πετύχουν μέσα από αυτές. Εάν η κοινωνία δεν έχει πειστεί στην μεγάλη σημασία των μέτρων, οι μεταρρυθμίσεις δεν πρόκειται να πραγματοποιηθούν.

Με απεργίες και κινητοποιήσεις δεν μπορούμε να μιλάμε για οικονομική εξυγίανση. Πρέπει να ετοιμαστεί ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα εξυγίανσης του χρηματοοικονομικού συστήματος και της οικονομίας, το οποίο να εκτελείται αποφασιστικά και να έχει κοινωνική υποστήριξη.

Νομίζετε πως αν η Ελλάδα κηρύξει παύση πληρωμών του εξωτερικού χρέους τα πράγματα θα βελτιωθούν; Τι δείχνει η βουλγαρική εμπειρία;

Η Βουλγαρία βρισκόταν σε κατάσταση ιδιαίτερης πτώχευσης δύο φορές. Μια φορά κηρύχθηκε χρεοστάσιο στο εξωτερικό χρέος το 1990, όταν για λίγα χρόνια δεν πληρώναμε τις οφειλές μας, μέχρι να σταθούμε στα πόδια μας. Η δεύτερη φορά ήταν το 1997, όταν κάναμε αναδιάρθρωση του εξωτερικού χρέους. Όλα αυτά συνοδεύτηκαν από μία πολύ σοβαρή διαρθρωτική μεταρρύθμιση. Για να πραγματοποιηθεί το πρόγραμμα αυτό χρειάζεται η συναίνεση των πολιτών.

Στη Βουλγαρία το πρόγραμμα εξυγίανσης ψηφίστηκε με πλήρη πλειοψηφία από όλους τους βουλευτές στο Κοινοβούλιο με μόνο μία αποχή. Όλες οι πολιτικές δυνάμεις ενώθηκαν γύρω από το σχέδιο δράσης και το σχέδιο ξεκίνησε με πολύ μεγάλη εμπιστοσύνη. Σε αντίθεση με την βουλγαρική εμπειρία, φαίνεται ότι το πρόγραμμα εξυγίανσης στην Ελλάδα έχει πολλούς αντιπάλους, πράγμα που σημαίνει ότι δεν το εξήγησαν καλά στον κόσμο. Από την άλλη, μπορεί να υπάρχουν και άλλες δυνατότητες, τις οποίες δεν γνωρίζω, όταν όμως γίνεται λόγος για μέτρα εξυγίανσης, η κυβέρνηση πρέπει να φροντίσει να εξηγήσει ξεκάθαρα γιατί είναι απαραίτητα τα μέτρα αυτά και ποιος είναι ο τελικός στόχος.