Galery

1

Η βουλγαρική οικονομία δεν είναι πλέον σε κάμψη! Το δεύτερο τρίμηνο του τρέχοντος έτους καταγράφηκε άνοδος της τάξης του 0,5% σε σχέση με το πρώτο. Αυτό συμβαίνει για πρώτη φορά από την αρχή της κρίσης, δήλωσε την Πέμπτη ο πρωθυπουργός Μπόικο Μπορίσοφ.

Είναι όμως αρκετά τα στοιχεία αυτά, ώστε να δεχθούμε πως η κάμψη τελείωσε; Κατά πόσο η είδηση “βγήκαμε από την κάμψη” αποτελεί λόγο να αισθανόμαστε πιο σίγουροι και ασφαλείς για το μέλλον μας; Πώς πρέπει να αντιληφθούμε τις επιβεβαιώσεις του Υπουργού Οικονομικών Συμεών Ντιάνκοφ, ότι η κρίση στη Βουλγαρία τελειώνει κατά την ημέρα του Αγίου Δημητρίου; Πότε ακριβώς ήρθε το τέλος της κάμψης και τι πρόκειται να γίνει στο μέλλον;

Σας παρουσιάζουμε την άποψη του οικονομολόγου Εμίλ Χάρσεφ.

Σε λίγα χρόνια θα αποδειχθεί ότι η κάμψη τελείωσε πολύ πιο νωρίς, απ' ότι λέει η δήλωση από την προηγούμενη εβδομάδα. Ο λόγος είναι απλός. Οι στατιστικοί δείκτες, που αυτή τη στιγμή παρακολουθούμε στην οικονομία, σε μεγάλο βαθμό είναι πρωταρχικοί. Εκεί υπάρχει ακόμη εποχική εξίσωση. Πριν από έναν μήνα, για παράδειγμα, αναθεωρήσαμε το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) χρόνια πίσω, αποδείχθηκε ότι ήταν μεγαλύτερο, απ' ότι νομίζαμε.

Το ίδιο θα συμβεί και με τα σημερινά στοιχεία, θα αναθεωρηθούν στον χρόνο. Κατά τη γνώμη μου, πριν από ένα χρόνο ακόμη περάσαμε εκείνο το κρίσιμο σημείο, που ήταν το χαμηλότερο σημείο της κρίσης, το οποίο έφτασε στην συρρίκνωσή της η παραγωγή του ΑΕΠ. Μέχι εκεί είναι το τέλος της κάμψης, σύμφωνα με τους κανόνες.

Αυτό δεν σημαίνει όμως, ότι και η κρίση τελειώνει τότε. Σύμφωνα με την θεωρία των οικονομικών κύκλων, η κρίση αποτελείται από τουλάχιστον τρεις ευδιάκριτες φάσεις: 1. Η λεγόμενη κάμψη, είναι η κατάρρευση. 2. Από εκεί ξεκινάει η περίοδος της βαθιάς ύφεσης – η οικονομία δεν καταρρέει πλέον, αλλά πολύ αργά προσπαθεί να συνέλθει. 3. Ακολουθεί η φάση της ανάκαμψης – ξεκινάει όταν η οικονομία έχει αναδιαρθρωθεί και πηγαίνει προς τα πάνω, ώσπου να φτάσει το επίπεδό της πριν από την κρίση.

Τώρα μπαίνουμε στην περίοδο της ύφεσης και δεν έχουμε πολλούς λόγους να αισθανόματε πιο σίγουροι και ασφαλείς λόγω του γεγονότος ότι η κάμψη τελείωσε. Το αντίθετο. Συνήθως η ύφεση είναι η πιο μακρά περίοδος. Δεν είναι τυχαίο ότι μιλάμε για τη Μεγάλη Ύφεση, κανείς δε λέει Μεγάλη Κάμψη. Η ύφεση ήταν η εξαντλητική και η μακρά φάση, που κράτησε περίπου 11 χρόνια. Όχι μόνο από το 1929-33, αλλά και μέχρι το 1939-41.

Για μερικούς οικονομολόγους η κρίση ταυτίζεται μόνο με την πρώτη περίοδο – την κάμψη. Από αυτή την άποψη ο συνάδελφος Συμεών Ντιάνκοφ έχει δίκιο προβλέποντας το τέλος της κρίσης κατά την ημέρα του Αγίου Δημητρίου. (Και μάλιστα έχει τελειώσει μέχρι την ημέρα του Αγίου Δημητρίου πέρσι – αν την ταυτίσουμε με την κάμψη). Σύμφωνα με κάποιες απόψεις, κρίση έχουμε μόνο τότε, όταν το ΑΕΠ μειώνεται.

Όταν αυτή η κίνηση προς τα κάτω σταματήσει, δεν είμαστε σε κρίση λοιπόν. Κατά τη γνώμη μου αυτό δεν είναι σωστό. Οι απόψεις γύρω από το θέμα όμως είναι τόσο πολλές, όσοι και οι οικονομολόγοι. Πριν από λίγες μέρες στην Wall Street Journal για παράδειγμα είχε δημοσιευθεί ένα άρθρο με τίτλο “Η κάμψη τελείωσε, σύμφωνα με ποιον όμως;”

Σε καθημερινό επίπεδο η περίοδος της ύφεσης δε θα γίνει αισθητή σαν κάτι το χειρότερο. Οι άνθρωποι δε θα ζουν χειρότερα. Αλλά και θαυματουργή βελτίωση της κατάστασης δε θα υπάρξει. Δε θα υπάρξει και ξαφνική σωτηρία – η κάμψη τελείωσε και να, αυξάνονται οι μισθοί και όλοι αρχίζουμε τα πανηγύρια. Όχι! Η ύφεση σημαίνει να σέρνεσαι στον πάτο, όχι όμως και να χειροτερεύει η κατάσταση. Θα κάνουμε υπομονή.

Μας περιμένουν πολλά χρόνια δύσκολης αποκατάστασης. Διότι απαιτείται αναδιάρθρωση της οικονομίας, δεν μπορεί να διατηρήσει την μέχρι στιγμής δομή της. Δε θα αγοράζουν πια το χωράφι του παππού και της γιαγιάς για να χτίσουν εμπορικό κέντρο. Εμπορικά κέντρα έχουμε κάνει αρκετά. Αν χρειαστεί, θα βόσκουμε βόδια. Δε θα συνεχίσουν αυτά που γίνονταν παλιά. Χτίζεις για 200 ευρώ, το πουλάς για 2000 ευρώ σε ανόητους. Έτσι δημιουργήθηκε μια τεχνητή ζήτηση, η οποία δεν ήταν αληθινή στην οικονομία μας.

Είναι καλό, πάντως, ότι η βουλγαρική κυβέρνηση διατηρεί τον αισιόδοξο τόνο, διότι αυτή πρέπει να δημιουργεί ελπίδες. Η αισιοδοξία είναι το πράγμα που αναζωογονεί την οικονομία. Δυστυχώς δεν υπάρχουν μαγικά λόγια με τα οποία η κυβέρνηση να αντιμετωπίσει την κρίση.

Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι, ότι η κυβέρνηση δεν είναι αρκετά αποφασιστική. Μέχρι τώρα έπρεπε να έχει μειωθεί η κατανάλωση του δημόσιου τομέα γενικά, μερικές “ιερές αγελάδες” έπρεπε να εξαφανιστούν. Οι σιδηρόδρομοι, για παράδειγμα. Γιατί να δίνουμε κάθε χρόνο 1-1,5 δισ. λέβα, αφού είναι σαφές ότι θα έχουμε τρεις έως τέσσερις γραμμές;

Δεν υπάρχει τρόπος να συντηρούμε 60 000 αστυνομικούς και να εξακολουθούμε να είμαστε πρωταθλητές ως προς τον αριθμό αστυνομικών κατά κεφαλήν. Έπρεπε να απολυθούν οι μισοί αστυνομικοί και να κλείσουν τα μισά νοσοκομεία. Τέρμα πια οι “ιερές αγελάδες”!

Τα μέτρα αυτά πρέπει να ληφθούν για να βγούμε πιο γρήγορα από την κρίση, και μια μέρα αυτό θα συμβεί.

Πηγή: trud.bg