Ο διευθύνων σύμβουλος της Βουλγαρικής Υπηρεσίας Επενδύσεων Μπορισλάβ Στέφανοφ. Φωτογραφία: εφημερίδα Capital
Η επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης της Ελλάδας και οι ζοφερές μεσοπρόθεσμες προοπτικές ανάγκασαν πολλές επιχειρήσεις στη χώρα να ζητήσουν πιο ευνοϊκό επιχειρηματικό κλίμα στις γειτονικές χώρες. Ο διευθύνων σύμβουλος της Βουλγαρικής Υπηρεσίας Επενδύσεων Μπορισλάβ Στέφανοφ μίλησε ειδικά στο GRReporter παρουσιάζοντας τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της Βουλγαρίας και τους τομείς-κλειδί που παρέχουν δυνατότητες ανάπτυξης και κερδών.
Ποια είναι τα πλεονεκτήματα της Βουλγαρίας έναντι των γειτονικών της χωρών; Γιατί οι επενδυτές προτιμούν τη Βουλγαρία από τη Ρουμανία, τη Σερβία ή την Τουρκία;
Η επιλογή της χώρας εξαρτάται κυρίως από τον κλάδο στον οποίο θα πραγματοποιούνται οι επενδύσεις. Οι παράγοντες οι οποίοι καθορίζουν το επενδυτικό ενδιαφέρον σχετίζονται με τις δαπάνες εργασίας, ηλεκτρικού ρεύματος ή γης. Για παράδειγμα, στη χημική βιομηχανία οι επενδύσεις τοποθετούνται κυρίως σε εξοπλισμό, μηχανήματα, και εδώ η τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας παίζει σημαντικό ρόλο. Η Βουλγαρία έχει ένα πλεονέκτημα εδώ σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, επειδή η τιμή του ρεύματος στη χώρα είναι αρκετά φθηνότερη από τα μέσα ευρωπαϊκά επίπεδα. Για βιομηχανίες που σχετίζονται με την παραγωγή γυαλού, τσιμέντου κτλ., αυτός είναι ένας πολύ σημαντικός παράγοντας. Για βιομηχανίες που σχετίζονται με την ελαφριά βιομηχανία, όπως ενδύματα και κλωστοϋφαντουργία, βασικό ρόλο παίζει το κόστος εργασίας. Στον κλάδο των τεχνολογιών πληροφορικής κυριότερο ρόλο παίζει η επαγγελματική κατάρτιση και το επίπεδο γνώσεων του προσωπικού. Η Βουλγαρία έχει δημιουργήσει παραδόσεις στον κλάδο της πληροφορικής και συγκεκριμένα στην ανάπτυξη λογισμικού. Στον κλάδο του outsourcing (ανάθεσης υπηρεσιών σε τρίτους) υπάρχουν πολλές εταιρείες που χρειάζονται προσωπικό με συγκεκριμένες γνώσεις και κατοχή πολλών ξένων γλωσσών, ανεξάρτητα από το αν πρόκειται για τις πιο συνηθισμένες γλώσσες όπως την αγγλική και την γερμανική, ή για τις πιο εξωτικές γλώσσες, όπως τις σκανδιναβικές, την ολλανδική και άλλες γλώσσες.
Ένας από τους παράγοντες που είναι σημαντικός για τη Βουλγαρία, αλλά δεν εξετάζεται πάντα σε πρώτη θέση, κι όμως παίζει σημαντικό ρόλο, είναι η μακροοικονομική σταθερότητα της χώρας. Βέβαια, μια επιχείρηση ποτέ δεν πηγαίνει σε μια χώρα, μόνο επειδή η τελευταία έχει καλή πιστοληπτική ικανότητα, ή έχει χαμηλό δημόσιο χρέος. Στην επιλογή για το πού θα τοποθετηθεί μια επένδυση λαμβάνονται υπόψη παράγοντες όπως η φορολογία, το κόστος εργασίας και των πρώτων υλών. Ωστόσο, αν σε μια χώρα για μεγάλο χρονικό διάστημα υπάρχει πολιτική ή οικονομική αστάθεια, υψηλά ελλείμματα ή ύφεση, αυτό αργά ή γρήγορα επηρεάζει την επιχειρηματική δραστηριότητα.
Από την άποψη αυτή η Βουλγαρία έχει πλεονέκτημα έναντι των γειτονικών της χωρών. Οι μακροοικνομικοί της δείκτες παραμένουν σταθεροί και σε ικανοποιητικά επίπεδα. Οι δαπάνες για την ανάπτυξη επιχειρματικής δραστηριότητας είναι χαμηλές και η ποιότητα της παραγωγής είναι σε ικανοποιητικό επίπεδο. Όπως καταλαβαίνετε, εάν μονάχα το κόστος είχε σημασία, θα υπήρχε παραγωγή μόνο στην Ινδία και την Κίνα. Με άλλα λόγια, η Βουλγαρία προσφέρει έναν πολύ καλό συνδυασμό κόστους και ποιότητας της παραγωγής. Και όταν λέμε κόστος εδώ περιλαμβάνουμε και τους φόρους και τα τέλη, που είναι καλύτερα από εκείνα στη Ρουμανία για παράδειγμα. Μπορεί να είναι περίπου στα ίδια επίπεδα με τη Σερβία, η Βουλγαρία όμως είναι μέλος της ΕΕ. Η τιμή της γης στη Βουλγαρία έχει επίσης πολύ ανταγωνιστικά επίπεδα, ανεξάρτητα από το αν μιλάμε για βιομηχανικόυς, οικοδομικούς ή γεωργικούς σκοπούς.
Επίσης, είναι σημαντικό να σημειώσουμε την στρατηγική θέση της Βουλγαρίας. Η χώρα προσφέρει εύκολη πρόσβαση τόσο στην ΕΕ, όσο και στη Ρωσία και τα κράτη της Μέσης Ανατολής μέσα από την Τουρκία. Από τη Βουλγαρία περνούν πέντε από τους βασικούς μεταφορικούς διαδρόμους της ΕΕ, που αποτελεί ένδειξη για την σημασία της χώρας ως κέντρο διαχείρισης και διακίνησης. Για τις χώρες εκτός Ευρώπης προσπαθούμε να δείξουμε τα πλεονεκτήματα της Βουλγαρίας ως σημείου εισόδου στην ΕΕ.
Ποιοι είναι οι στρατηγικοί κλάδοι οι οποίοι πιστεύετε ότι έχουν δυνατότητες ανάπτυξης στη Βουλγαρία;
Πριν από δύο χρόνια αναθέσαμε σε μια μεγάλη εταιρεία να πραγματοποιήσει μια λεπτομερή ανάλυση για τις δυνατότητες της βουλγαρικής οικονομίας. Τα αποτελέσματα έδειξαν τους 8 κλάδους με τις μεγαλύτερες προοπτικές και δυνατότητες ανάπτυξης. Είναι η μηχανουργία, και συγκεκριμένα η μεταφορική μηχανουργία, η χημική βιομηχανία (οργανική και ανόργανη), η ηλεκτρονική και η ηλεκτροτεχνία, η βιομηχανία τροφίμων, οι μεταφορές και οι υπηρεσίες διαχείρισης και διακίνησης, οι τεχνολογίες της πληροφορικής (ανάπτυξη λογισμικού), η outsourcing και ο ιατρικός τουρισμός. Οι τομείς αυτοί επιλέχθηκαν λόγω ορισμένων γεωγραφικών, φυσικών πόρων, που είναι μοναδικοί για τη Βουλγαρία, καθώς και λόγω του καλού συνδυασμού δαπανών και εργατικού δυναμικού.