Galery

1

Σας παρουσιάζουμε την άποψη της κοινωνιολόγου Μποριάνα Ντιμιτρόβα, από την εταιρεία δημοσκοπήσεων AlphaResearch, για τις ευρωεκλογές και τις τάσεις που υπάρχουν στη βουλγαρική κοινωνία. Aναδημοσιεύουμε το άρθρο της από την εφημερίδα Dnevnik.

Κάθε εκλογές έχουν στόχο – να αναδείξουν δήμαρχο, πρόεδρο, βουλευτές, ευρωβουλευτές...

Ο στόχος είναι σημαντικός. Πιο σημαντικό από αυτόν είναι μόνο το στοίχημα – εκείνο το πράγμα για το οποίο αξίζει να πάει ο ψηφοφόρος στις κάλπες και να ψηφίσει. Όποιος έχει ισχυρότερο στοίχημα, αυτός θα κερδίσει. Αυτός θα καθορίσει και το μέλλον.

Ποιο είναι λοιπόν το στοίχημα, ή για τι πράγμα αξίζει να πάμε στις κάλπες στις 25 Μαΐου;

Για να επιλέξουμε την Ευρώπη της αριστεράς ή της δεξιάς; –  είναι το επιχείρημα που αναφέρεται πιο συχνά, τουλάχιστον επισήμως, από τον ηγέτη του Ευρωπαϊκού Σοσιαλιστικού Κόμματος Σεργκέι Στανίσεφ. Κατά τη γνώμη του μόνο "μια αριστερή Ευρώπη" μπορεί να είναι "μια επιτυχής Ευρώπη". Στη Βουλγαρία όπου η αριστερά και η δεξιά δεν έχουν πολύ σαφή όρια, η άποψή του αυτή βρίσκει μικρή υποστήριξη. Και το μακρινό Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, άσχετα αν είναι αριστερό ή δεξιό, δεν αποτελεί αρκετό κίνητρο, για να οδηγήσει τους ψηφοφόρους στις κάλπες.

Για να υποστηρίξουμε την κυβέρνηση του Πλάμεν Ορεσάρσκι ή το αντίθετο, να δείξουμε ότι η διακυβέρνηση αυτή έχει εξαντλήσει την εμπιστοσύνη μας και πρέπει να φύγει; – το εθνικό στοίχημα στις εκλογές αυτές προφανώς είναι ισχυρότερο από το ευρωπαϊκό. Ακριβώς η διατήρηση της εξουσίας και η επίδειξη υπεροχής στις περσινές διαδηλώσεις διαμαρτυρίας είναι ένα από τα ισχυρότερα κίνητρα για τους υποστηρικτές της κυβέρνησης.

Παρά τις προσδοκίες της αντιπολίτευσης, ότι το εθνικό στοίχημα θα ενεργοποιήσει και τους δικούς της υποστηρικτές, τέτοια τάση σχεδόν δεν παρατηρείται. Ένα μεγάλο μέρος των ψηφοφόρων και των δεξιών και των κεντροδεξιών κομμάτων που δεν συμπαθούν ούτε την κυβέρνηση, ούτε τον κυβερνώντα συνασπισμό, δεν είναι καθόλου πεπεισμένοι ότι αξίζει να ψηφίσουν. Να αντικαταστήσουν τους νυν λαϊκιστές με άλλους, δεν τους φαίνεται πολύ ελκυστικό.

Και αυτό βέβαια, θέτει το ερώτημα αν υπάρχει στις επικείμενες εκλογές πραγματικό στοίχημα για τους δεξιούς ψηφοφόφορους που είναι προσανατολισμένοι προς την Ευρώπη.

Αν κοιτάξουμε οποιαδήποτε ευρωπαϊκή δήλωση αυτές τις μέρες – από την πρόσφατη συνάντηση Όλαντ-Μέρκελ, περνώντας από την Πολωνία, και μέχρι τις Βαλτικές χώρες – ένας φόβος και ένα μήνυμα κυριαρχούν κατηγορηματικά: "Η κρίση στην Ουκρανία θέτει σε κίνδυνο το μέλλον της Ευρώπης, για το λόγο αυτό οι επιεκείμενες ευρωεκλογές είναι οι πιο κρίσιμες μετά από την πτώση του Τείχους του Βερολίνου." Μόνο στη Βουλγαρία κανείς δε θέτει και δεν συζητάει το πρόβλημα αυτό. Για την αριστερά είναι κατανοητό, δεν την συμφέρει.

Η προευρωπαϊκή δεξιά όμως είτε δεν αντιλαμβάνεται τον κίνδυνο από την βαθμιαία αλλαγή στη στάση της κοινής γνώμης και από την μελλοντική αλλαγή του προσανατολισμού της Βουλγαρίας, είτε παραμένει ακόμη στην ληθαργική Ευρώπη της εποχής πριν από την προσάρτηση της Κριμαίας στη Ρωσία.

Και η κατάσταση στη χώρα είναι περισσότερο από επικίνδυνη. Στα τέλη Απριλίου στις αρχές της καμπάνιας για το Ευρωπαϊκό Κοικοβούλιο, ενώ κυριαρχούσαν τα προευρωπαϊκά κόμματα και έλλειπε οποιαδήποτε διαφήμιση της ιδέας για την Ευρασιατική Ένωση που θα λειτουργήσει στις 29 Μαΐου, μια εθνική δημοσκόπηση της Alpha Research (23-26 Απριλίου) κατέγραψε τις εξής τάσεις στην κοινή γνώμη. Στην ερώτηση: "Αν σήμερα διεξαγόταν δημοψήφισμα και έπρεπε να διαλέξετε για την ένταξη της Βουλγαρίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση ή στην Ευρασιατική Ένωση (γύρω από την Ρωσία), πώς θα ψηφίζατε;" οι απαντήσεις ήταν οι εξής: 

- Ένταξη της Βουλγαρίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση – 40% 

- Ένταξη της Βουλγαρίας στην Ευρασιατική Ένωση – 22%

- Δεν ξέρω/Δεν απαντώ – 28% 

Η αισιόδοξη ερμηνεία αυτών των στοιχείων είναι ότι παρά το αναπάντεχα υψηλό ποσοστό των ερωτηθέντων που είναι έτοιμοι να στείλουν τη χώρα στην Ευρασιατική Ένωση, η Βουλγαρία διατηρεί την προευρωπαϊκή της πλειοψηφία.

Πιο απαισιόδοξη γίνεται η εικόνα, αν κοιτάξουμε τα αποτελέσματα σχετικά με τις κομματικές συμπάθειες:

"Αν σήμερα διεξαγόταν δημοψήφισμα και έπρεπε να διαλέξετε για την ένταξη της Βουλγαρίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση ή στην Ευρασιατική Ένωση (γύρω από την Ρωσία), πώς θα ψηφίζατε;"

Υποστηρικτές του:                 «Υπέρ» της                «Υπέρ» της                Δεν ξέρω/

                                               Ευρωπαϊκής             Ευρασιατικής             Δεν απαντώ

                                               Ένωσης                     Ένωσης

Ataka                                      30                               38                               32

ABV                                        34                                34                               32

BSP                                        33                                34                               33

DPS                                       20                                15                               66

BBC                                       41                                 29                               30

RB                                          60                                15                               25

GERB                                    65                               10                               25

Κάθε ψηφοφόρος που διστάζει και δεν ξέρει τι να ψηφίσει στις ευρωεκλογές, ας κοιτάξει άλλη μια φορά προσεκτικά τον παραπάνω πίνακα.

Δεν πρέπει να έχουμε αυταπάτες – στη Βουλγαρία δεν πρόκειται απλώς για "ρωσοφιλικές τάσεις αγάπης για τον ρωσικό πολιτισμό, τη ρωσική φύση και τη ρωσική γλώσσα", που είναι κανονικό να υπάρχουν, αλλά πρόκειται για την γέννηση μιας πολιτικής (αν και ανεπίσημης)  αντιευρωπαϊκής ένωσης, που έχει όλες τις προϋποθέσεις να αναπτυχθεί και να ενισχυθεί τα επόμενα χρόνια. Οι υποστηρικτές τριών κομμάτων – του εθνικιστικού κόμματος Ataka, του Βουλγαρικού Σοσιαλιστικού Κόμματος BSP και του νεοσυσταθέντος σχηματισμού του πρώην Προέδρου Γκεόργκι Παρβάνοφ ABV, που μάλιστα έχουν την αξίωση να παίζουν κυρίαρχο ρόλο στην βουλγαρική πολιτική ζωή, είναι πολύ κοντά στο να "βγάλουν" τη Βουλγαρία από την Ευρωπαϊκή Ένωση και να την επιστρέψουν ή να την στείλουν σε άλλο πολιτικό μοντέλο.

Εν όψει των επικείμενων ευρωεκλογών, στις τάσεις αυτές φαίνονται πολύ καθαρά τα παράδοξα της βουλγαρικής πολιτικής ζωής.

Παράδοξο 1. Ένα μεγάλο μέρος των ψηφοφόρων με τον υψηλότερο βαθμό κινητοποίησης στις ευρωεκλογές (υποστηρικτές των αριστερών κομμάτων και του Κινήματος Δικαιωμάτων και Ελευθεριών της τουρκικής μειονότητας DPS) είναι ταυτόχρονα και οι πλέον διατεθειμένοι να βγάλουν την Βουλγαρία από την Ευρωπαϊκή Ένωση. 

Παράδοξο 2. Οι υποστηρικτές της Ευρασιατικής Ένωσης αποτελούν μειονότητα, αλλά μια ενεργό μειονότητα. Μια μειονότητα που ψηφίζει, διοργανώνει διαδηλώσεις προς υποστήριξη των κυβερνώντων, αναβιώνει ενεργά το λεξιλόγιο της περιόδου του Ψυχρού Πολέμου, διαθέτει ισχυρούς οικονομικούς και πολιτικούς εκφραστές.

Παράδοξο 3. Οι υποστηρικτές της Ευρωπαϊκής Ένωσης (οι ψηφοφόροι της δεξιάς «Μεταρρυθμιστικής Ένωσης», του συντηρητικού πρώην κυβερνώντος κόμματος GERB και του νεοσυσταθέντος κόμματος «Η Βουλγαρία χωρία λογοκρισία») αποτελούν (προς το παρόν) πλειοψηφία, αλλά μια παθητική πλειοψηφία. Οι άνθρωποι αυτοί συμμερίζονται ειλικρινά τις ευρωπαϊκές αξίες και ελευθερίες, αλλά τις αντιλαμβάνονται ως ένα φυσικό, αυτονόητο δεδομένο (όπως οι διακοπές στην Ελλάδα ή η εκπαίδευση στα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια), που δεν μπορεί κάποιος ούτε να το απειλήσει, ούτε να τους το πάρει. Και επομένως που δεν χρειάζεται τόσο την ψήφο και την υποστήριξή τους.

Δεν υπάρχει μεγαλύτερη αυταπάτη. Όσο περισσότερη εξουσία αποκτούν τα κόμματα, που εγκαταλείπουν την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη, κρυβόμενοι είτε πίσω από τον εθνικισμό, είτε πίσω από την δημαγωγία, τόσο μεγαλύτερες ευκαιρίες έχουν να δημιουργούν αντιευρωπαϊκές τάσεις.

Με την περαιτέρω ενίσχυση της επίδρασης των κομμάτων αυτών, και με την σημερινή ισορροπία των δυνάμεων, δεν θα αποτελέσει έκπληξη αν μετά από 5-6 χρόνια μερικές δεκάδες πολίτες θα διαμαρτύρονται κατά της απομάκρυνσης της Βουλγαρίας από την Ευρώπη, ενώ μερικές εκατοντάδες και οι ηγέτες τους θα φωνάζουν συνθήματα ότι η Σόφια δεν είναι η Βουλγαρία και έχει έρθει η ώρα για την ιστορική ρεβάνς τους.

Αν θα γίνει πραγματικότητα ή όχι αυτή η ζοφερή δυστοπία – η ευθύνη ανήκει όχι σε όσους επιλέγουν σήμερα την Ευρασιατική Ένωση, αλλά σε όσους «εκλέγουμε» την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Επιλέγουμε όχι αφηρημένα, αλλά εκλέγουμε, διότι εν όψει της κρίσης στην Ουκρανία, το μεγάλο στοίχημα αυτών των εκλογών είναι ένα και μοναδικό – η επιβεβαίωση της Ευρώπης και των αξιών της.

Η Βουλγαρία στην Ευρωπαϊκή ή στην Ευρασιατική Ένωση; Ξέρουμε ποιος υποστηρίζει τι. Το σημαντικότερο όμως είναι το ποιος θα πάει στις κάλπες, επειδή εκείνος θα ορίσει τον νικητή, και ταυτόχρονα θα προσδιορίσει στον χρόνο και την μελλοντική θέση της Βουλγαρίας.