Galery

1

Πολίνα Σπαρτιάνοβα

Ένα από τα πολλά μυστικά του Πανεπιστημίου Σόφιας αποτελεί ένα από τα «ξαδέλφια» του μαμούθ που φιλοξενείται στη βόρεια πτέρυγα του Πανεπιστημίου, στο Μουσείο Παλαιοντολογίας και Ιστορικής Γεωλογίας. Είναι του γένους Δεινοθήριο και στους επιστημονικούς κύκλους θεωρείται ότι είναι ο μοναδικός στον κόσμο σκελετός αυτού του είδους θηλαστικού που έχει σωθεί πλήρως, αφού έχει δημιουργηθεί από αυθεντικά διατηρημένα οστά. Ο σκελετός του Δεινοθηρίου έχει μήκος 7 μέτρων και ύψος περίπου 4 μέτρων, ενώ από τα δόντια του μπορεί να υποθέσει κανείς ότι ήταν μέσης ηλικίας – από 40 έως 45 ετών. Το Δεινοθήριο είναι συγγενής όσο των σημερινών ελεφάντων, τόσο και των μαστόδοντων που έχουν εξαφανιστεί – η διαφορά είναι στο μέγεθος και την κατεύθυνση των χαυλιόδοντων. Το Δεινοθήριο εξαφανίστηκε πιθανότατα στο τέλος της τελευταίας Εποχής των Παγετώνων, δηλαδή πριν από περίπου 11.000 χρόνια περίπου, και μέχρι στιγμής είναι ένα από τα τρία μεγαλύτερα θηλαστικά που ζούσαν κάποτε στον πλανήτη Γη.

Οι πρώτες βουλγαρικές παλαιοντολογικές συλλογές δημιουργήθηκαν στις αρχές του περασμένου αιώνα. Ήταν ευρήματα μιας σειράς ευρέως διαδεδομένων στη Βουλγαρία απολιθωμάτων. Τα είχαν συγκεντρώσει καθηγητές και φοιτητές του Πανεπιστημίου Σόφιας στη διάρκεια των εκπαιδευτικών εκδρομών και πρακτικών ασκήσεών τους. Αργότερα, στη δεκαετία του ’30 και του ’40 αρκετοί νέοι γεωλόγοι που ετοίμαζαν τα διδακτορικά τους χάρισαν καινούργια απολιθώματα και λιθολογικά δείγματα στο Μουσείο που εκείνη την εποχή δημιουργούνταν. Έτσι, το Μουσείο Παλαιοντολογίας και Ιστορικής Γεωλογίας εκτός από τον άμεσο προορισμό του να βοηθάει την εκπαιδευτική διαδικασία, μετατράπηκε και σε ένα μέρος όπου ειδικοί και απλοί επισκέπτες από τη Βουλγαρία και το εξωτερικό μπορούν να δουν τα επιτεύγματα της βουλγαρικής παλαιοντολογίας.

Το κεντρικό σημείο του είναι αφιερωμένο στο καμάρι των Βουλγάρων παλαιοντολόγων – το Δεινοθήριο, ενώ στην ίδια αίθουσα έχουν εκτεθεί και απολιθώματα άλλων θηλαστικών. Εδώ μπορεί να δει κανείς κρανία και γνάθοι ειδών που έχουν εξαφανιστεί εδώ και πολύ καιρό, όπως τα ιππάρια (αρχαία άλογα). Έχει εκτεθεί και ένα μεγάλο μέρος των απολιθωμάτων τα οποία διαθέτει το Μουσείο – καμιάς δωδεκαριάς ζώων που ζούσαν στα σημερινά βουλγαρικά εδάφη πριν από εκατομμύρια χρόνια, όπως οι γίγαντες με προβοσκίδες και τεράστιους χαυλιόδοντες – Mammuthus, Anancus, Tetralophodon. Στην έκθεση περιλαμβάνονται επίσης σαρκοφάγα όπως ο σμιλόδοντας (ή μαχαιρόδοντας, πρόγονος της τίγρης),  φυτοφάγα, όπως η καμηλοπάρδαλη και η μαϊμού, καθώς και μια πλούσια συλλογή απολιθωμάτων ασπόνδυλων και φυτών από την Παλαιοζωική μέχρι την Τεταρτογενή εποχή τοποθετημένων  σε μεγάλες ξύλινες βιτρίνες.

Οι δύο διαφορετικές εκθέσεις – της παλαιοντολογίας και της ιστορικής γεωλογίας – έχουν τοποθετηθεί γεωχρονολογικά και θεματικά. Η παλαιοντολογική έκθεση περιλαμβάνει 23 βιτρίνες, όπου μπορεί να δει κανείς τα εν λόγω απολιθώματα ασπόνδυλων ζώων και φυτικών οργανισμών. Η έκθεση ιστορικής γεωλογίας περιλαμβάνει δείγματα πετρωμάτων και απολιθώματα, καθώς και γεωλογικούς χάρτες. Εδώ βρίσκεται και η μοναδική συλλογή γεωλογικών χαρτών στη Βουλγαρία η οποία περιλαμβάνει όλους τους παρόμοιους χάρτες που αφορούν τη χώρα και έχουν τυπωθεί εκεί και στο εξωτερικό. Γενικά κυριαρχούν τα θαλάσσια απολιθώματα, επειδή τον περισσότερο χρόνο τα εδάφη της σημερινής Βουλγαρίας βρίσκονταν στον βυθό του ωκεανού. Για τον ίδιο λόγο δεν βρίσκονται και απολιθώματα δεινοσαύρων στα εδάφη αυτά.

Στις μέρες μας η συλλογή του Μουσείου Παλαιοντολογίας και Ιστορικής Γεωλογίας εξακολουθεί να μεγαλώνει, χάρη στους φοιτητές Παλαιοντολογίας του Πανεπιστημίου Σόφιας. Οι καθηγητές στην Έδρα Γεωλογίας, Παλαιοντολογίας και Ορυκτών Καυσίμων του Πανεπιστημίου πραγματοποιούν μαζί με τους φοιτητές τους επιτόπιες μελέτες όσο στη Βουλγαρία τόσο και στο εξωτερικό. Με τον τρόπο αυτό στους νέους δίνεται η δυνατότητα όχι μόνο να μπουν σε βάθος στην μελέτη μιας από τις σημαντικότερες επιστήμες για το φυτικό και το ζωικό κόσμο, αλλά και ταυτόχρονα να συμβάλουν στην έρευνα των παλαιών γεωλογικών εποχών.

Παρ’ όλο που οι περισσότεροι άνθρωποι ενδιαφέρονται πιο πολύ για την ιστορία της ανθρωπότητας, παρά για την ιστορία του βιολογικού κόσμου και την εξέλιξή του, στο Μουσείο δεν λείπουν επισκέπτες. Εδώ μπορεί να συναντήσει κανείς πολλούς φοιτητές οι οποίοι προσπαθούν για παράδειγμα να ξετυλίξουν το μύθο για το μαμούθ, που βρίσκεται ακριβώς πάνω από τις όχι τόσο ενδιαφέρουσες αίθουσες διδασκαλίας.