Galery

1

Από τις 12 Απριλίου στη Βουλγαρία θα ισχύσουν καινούριοι κανόνες, ένας εκ των οποίων αφορά στην αγορά χρόνου στα ΜΜΕ από τους συμμετέχοντες στις εκλογές. Δεν πρόκειται για το ότι τα κόμματα θα πρέπει να πληρώσουν τις πολιτικές διαφημίσεις και κλιπ στα τηλεοπτικά κανάλια - αυτό είναι σαφές. Εδώ πρόκειται για τα περιεχόμενα των πληροφοριακών δημοσιογραφικών άρθρων, τα οποία θα πληρώνονται επίσης, όπως ισχυρίζεται στην ανάλυσή της η δημοσιογράφος της Deutsche Welle Τατιάνα Βάκσμπεργκ.

Όπως συνοψίζει η ιστοσελίδα «Ανοιχτό Κοινοβούλιο» - η ίδια η παρουσίαση της προεκλογικής καμπάνιας στα μίντια θα είναι εξ ολοκλήρου πληρωμένη. Με τον τρόπο αυτό ακριβώς κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, όταν η ελευθερία των ΜΜΕ είναι σε μεγάλο βαθμό κριτήριο για την διεξαγωγή αδιάβλητων εκλογών, η ελευθερία των μίντια θα υπάρχει μόνο στην θεωρία. Στην ουσία όμως κανένας δημοσιογράφος δε θα σας πληροφορήσει για κάτι που θα δυσφημούσε τον πελάτη του εργοδότη του.

Αγορά σύμφωνα με το νόμο

Αυτό το φαινόμενο μπορεί να ονομαστεί «αγορά της δημοσιογραφίας», αλλά η διαδικασία αυτή είναι εντελώς νόμιμη, σε αντίθεση με την αγορά των ψήφων στις εκλογές. Ο Εκλογικός Κώδικας περιγράφει τη διαδικασία, και τα δημόσια πρόσωπα θεωρούν αυτή τη νόμιμη διαφθορά – κανονισμό.  Ισχυρίζονται πως το φαινόμενο αυτό καθιερώθηκε όχι για να καταστρέψει το αδιάβλητο των εκλογών, αλλά για να το βοηθήσει, διότι μόνο σε περίπτωση που στα δημόσια ΜΜΕ υπάρχουν ενιαία τιμολόγια θα δοθούν εγγυήσεις πως οι υποψήφιοι θα είναι ίσοι.

Η κατάσταση αυτή δε δημιουργήθηκε σήμερα, αλλά εξελισσόταν σταδιακά κατά τα τελευταία 23 χρόνια. Τα τιμολόγια αυξάνονταν και έφτασαν το 2013 τα υψηλότερα επίπεδά τους. Από τις 12 Απριλίου και μετά οι υποψήφιοι θα πρέπει να πληρώσουν 920-1150 λέβα (περίπου 460- 575 ευρώ) ανά λεπτό για ρεπορτάζ στη Βουλγαρική Εθνική Τηλεόραση. Το ακριβότερο τιμολόγιο ισχύει για τα σαββατοκύριακα και τις αργίες. Ένα λεπτό στο Εθνικό Ραδιόφωνο θα κοστίσει 300 λέβα (περίπου 150 ευρώ). Σύμφωνα με τον Οργανισμό των Ευρωπαίων Δημοσιογράφων, στη Βουλγαρία οι τιμές στο Εθνικό Ραδιόφωνο αυξήθηκαν κατά 150% σε σχέση με τις τιμές κατά τις εκλογές του 2011. Οι υψηλές τιμές των ρεπορτάζ στα δημόσια ΜΜΕ αποτελούν σαφή ένδειξη διακριτικής αντιμετώπισης των πιο φτωχών υποψηφίων. Προφανώς το 100χρονο καλά οργανωμένο και πλούσιο Βουλγαρικό Σοσιαλιστικό Κόμμα  BSP θα έχει περισσότερες δυνατότητες να πληρώσει 1000 λέβα (περίπου 500 ευρώ) για ένα ρεπορτάζ από μια οργανωτική επιτροπή νέων ενθουσιαστών οι οποίοι δύσκολα μαζεύουν και τις υπογραφές για να συμμετάσχουν για πρώτη φορά στις εκλογές.

Αυτή η κατάσταση μπορεί να συνοψιστεί με μια πρόταση: οι πολίτες της Βουλγαρίας δεν είναι ίσοι στο δικαίωμά τους να εκλέγονται.

Το «κολακευτικό» πορτρέτο κοστίζει 4000 λέβα

Και αυτό είναι μόνο το ένα πρόβλημα. Το άλλο είναι πως παραβιάζεται ένας βασικός κανόνας – το δικαίωμα των πολιτών να πληροφορούνται. Για να είναι τίμια η δημοσιογραφία πρέπει να τηρεί έναν βασικό κανόνα – οι άνθρωποι για τους οποίους μιλάει ο δημοσιογράφος δε μπορούν να πληρώνουν για το ρεπορτάζ. Αν το κάνουν, το ρεπορτάζ θα είναι διαστρεβλωμένο ή ελλιπές. Και εάν όλο αυτό το παράνομο σύστημα έχει νομιμοποιηθεί, αυτό σημαίνει πως η δημοσιογραφία απλώς απήχθη από τη νομοθεσία.

Πώς αλλιώς να εξηγήσουμε το γεγονός ότι σύμφωνα με το νόμο οι συζητήσεις στην Κρατική Τηλεόραση θα πληρώνονται από τους ίδιους τους υποψήφιους; Η τιμή ζητήθηκε από την Κρατική Τηλεόραση και εγκρίθηκε κατά την πρώτη συνεδρίαση της υπηρεσιακής κυβέρνησης – 180 λέβα (περίπου 90 ευρώ) ανά λεπτό  τις εργάσιμες μέρες /η αύξηση σε σχέση με το 2011 είναι της τάξης του 20%/. Ακόμη κι αν υποθέσουμε πως υπάρχουν τίμιοι δημοσιογράφοι με λογικές ερωτήσεις και όχι απλά φωτογενείς παρουσιαστές, πώς να φανταστούμε ότι αυτοί θα δείξουν στο κοινό τις ασάφειες και τις αντιφάσεις που υπάρχουν στις θέσεις των συμμετεχόντων στη συζήτηση; Αφού ο κάθε συμμετέχοντας έχει πληρώσει να εμφανιστεί στην τηλεόραση.

Σύμφωνα με τον Εκλογικό Κώδικα, κάθε εκδοτικός οίκος οφείλει να παρουσιάσει στην Κεντρική Εκλογική Επιτροπή το διαφημιστικό του τιμολόγιο. Αυτά τα έγγραφα είναι δημόσια – υπάρχουν τιμές συνέντευξης με τον υποψήφιο, πορτρέτου, ρεπορτάζ... Αυτό το προϊόν ντροπαλά ονομάζεται «κοινή δημοσίευση». Για παράδειγμα ένα περιοδικό καθόρισε πως οι υποψήφιοι πρέπει να πληρώσουν 3900 λέβα (περίπου 1950 ευρώ) για πορτρέτο υποψηφίου. Δε διευκρίνισε όμως ποιος θα γράψει το κείμενο και ποιος θα εμποδίσει τον ίδιο τον υποψήφιο να περιγράψει τον εαυτό του στο τρίτο πρόσωπο.