Galery

1

Έχουν περάσει ένας χρόνος και τέσσερις μήνες από τότε που η Τουρκία επέστρεψε στην βουλγαρική κοινότητα της Κωνσταντινούπολης 7 παλιά ακίνητά της, υπό την πίεση των απαιτήσεων της ΕΕ να τηρεί τα πολιτιστικά και θρησκευτικά δικαιώματα των μειονοτήτων εν όψη της ένταξής της στην Ένωση.

Τα περισσότερα ακίνητα είχαν κατασχεθεί το 1936 και περιλαμβάνουν διατηρημένα και μέχρι τις μέρες μας μνημεία της βουλγαρικής υλικής και πνευματικής παρουσίας στην Κωνσταντινούπολη. Τέτοια είναι το μετόχι που χτίστηκε το 1850 με χρήματα του πρίγκιπα Στέφαν Μπογκορίντι, ακριβώς απέναντι από την Εκκλησία του Αγίου Στεφάνου, γνωστή ως «Σιδηρά Εκκλησία», το νεκροταφείο δίπλα στην εκκλησία του Αγίου Δημητρίου στο Φερίκιοϊ και ο παλιός εξαρχειακός οίκος στην Μπεσίκτας. Τα υπόλοιπα οικόπεδα βρίσκονται στην πιο αριστοκρατική συνοικία της Κωνσταντινουπόλεως – Σισλί.

Η Σιδηρά Εκκλησία του Αγίου Στεφάνου

Για τις πολύχρονες προσπάθειές τους σχετικά με την αποκατάσταση αυτού του μέρους της βουλγαρικής ιστορίας στις 2 Ιουλίου του 2012 ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Ρόσεν Πλεβνελίεφ τίμησε με το βραβείο «Άγιοι Κύριλλος και Μεθόδιος» τα δύο από τα επτά μέλη της επιτροπείας της βουλγαρικής ορθόδοξης κοινότητας στην Κωνσταντινούπολη – τους επιχειρηματίες Βασίλ Λιάζε και Ντιμίταρ Ατανάσοφ. Ο πρώτος είναι εδώ και πολλά χρόνια πρόεδρος της επιτροπείας, ενώ ο δεύτερος είναι ο μοναδικός Βούλγαρος άρχοντας του Οικουμενικού Πατριαρχείου.

Οι τιμές και οι επιτυχίες όμως σταματούν προς το παρόν εδώ. Διότι μετά από τόσους μήνες η επιτροπεία δεν μπορεί να επωφεληθεί αυτό το «χρυσό αυγό», πάνω στο οποίο «κάθισε» με τη βοήθεια του βουλγαρικού κράτους.

Τα οικόπεδα στο Σισλί, μερικά από τα οποία εγκαταλελειμμένα, άλλα οικοδομημένα, δεν φέρνουν έσοδα, αν και από τα τελευταία θα μπορούσαν να εισπράττονται τουλάχιστον ενοίκια. Με αυτά το βουλγαρικό βακούφι (ίδρυμα) έγινε μάλλον πλουσιότερο ακόμη και από το αρμενικό και το εβραϊκό.

Ταυτόχρονα η Βουλγαρία εξακολουθεί κάθε χρόνο να στέλνει ετήσια επιδότηση ύψους 50.000 ευρώ στους Βούλγαρους της Κωνσταντινούπολης. Τα χρήματα αυτά, βέβαια, δεν είναι αρκετά για την αποτελεσματική ύπαρξη της εξαρχίας.

Οι μεγάλης κλίμακας και ακριβές επισκευές της Σιδηράς Εκκλησίας και του μετοχίου πραγματοποιούνται με χρήματα του βουλγαρικού και του τουρκικού κράτους. Ταυτόχρονα δεν είναι δυνατό να πληρώνονται έστω και μικρές συντάξεις στους Βούλγαρους της Κωνσταντινουπόλεως, όπως παίρνουν οι ντόπιοι Έλληνες για παράδειγμα. Δεν μπορεί καν να μιλήσει κανείς και για γηροκομείο, και για το λόγο αυτό για περίπου 15 ηλικιωμένους Βούλγαρους εκεί φροντίζει η ελληνική κοινότητα.

Επιπλέον, η επιτροπεία του ιδρύματος έφτασε σχεδόν στο σημείο να λυπάται που πήρε ένα τόσο ελκυστικό κομμάτι των ακινήτων. Λόγω των ντόπιων με ορισμένη επιρροή οι οποίοι αισθάνθηκαν τη μυρωδιά του εύκολου κέρδους.

Η δικηγόρος που για πολλά χρόνια ασχολούνταν με υποθέσεις σχετικά με την επιστροφή των ακινήτων της εξαρχίας Αϊσεγκιούλ Τοπούζ για παράδειγμα έχει προβάλει αξιώσεις για το 5% της αξίας των ακινήτων. Και προφανώς έχει δίκιο, διότι ισχυρίζεται πως κάτι τέτοιο είχε προβλεφθεί στο συμβόλαιο, που υπεγράφη με την επιτροπεία πολύ πριν γίνει γνωστό αν, πόσα και ποια ακίνητα θα επιστρέψει η Τουρκία.

Πρόκειται για δεκάδες εκατομμύρια δολάρια. Κι όμως οι αξιώσεις αυτές φαίνονται ασήμαντες μπροστά στα ελκυστικά ποσοστά τα οποία επιδιώκει η οικοδομική εταιρεία "Τασιαπά" - 60 στρέμματα στο Σισλί, την αξία των οποίων ο πρόεδρος της επιτροπείας Βασίλ Λιάζε υπολόγισε σε περίπου 500 εκατ. δολάρια σε τιμές αγοράς.

Η μεγάλη εταιρεία "Τασιαπά" έχει χτίσει μια σειρά πολυτελών πολυκατοικιών, ξενοδοχείων και νοσοκομείων, και όχι μόνο στην Κωνσταντινούπολη. Ενώ χάρη στις σχέσεις που έχει με την τουρκική πολιτική ελίτ μπορεί να υποθέσει κανείς ότι θα μπορούσε πιο εύκολα να απαλλάξει το οικόπεδο στο Σισλί από τα κτήρια που υπάρχουν εκεί, και βρίσκονται κοντά στο νοσοκομείο "Ευλόγκι Γκεοργκίεφ", που δυστυχώς ακόμη δεν επιστράφηκε. Έναντι αυτού όμως η "Τασιαπά" θα λάβει όχι μόνο το μισό του κτηρίου που θα χτίσει – εμπορικό κέντρο, πολυκατάστημα ή ο,τιδήποτε άλλο, αλλά και το 50% της γής.

Η συμφωνία με την "Τασιαπά" έχει ήδη υπογραφεί, ενώ ο Λιάζε ισχυρίζεται ότι η εταιρεία εξελέγη ύστερα από διαγωνισμό, στον οποίο παρουσίασε τους καλύτερους όρους.

Σύμφωνα με άλλες πηγές όμως, διαγωνισμός δεν είχε κηρυχθεί, και αναφέρουν ότι η "Τασιαπά" εδώ και πολλά χρόνια διατηρεί πολύ καλές σχέσεις με την επιτροπεία πρόεδρος της οποίας είναι ο Λιάζε. Η εταιρεία είχε επισκευάσει ακόμη και την εκκλησία του Αγίου Στεφάνου.

Ο κίνδυνος αποτυχίας της επιχείρησης σύμφωνα με τον Λιάζε είναι ελάχιστος. Κι όμως τον τελευταίο λόγο θα έχει η τουρκική γενική διεύθυνση, αρμόδια για τα βακούφια, η οποία πρέπει να δώσει το πράσινο φως στην συμφωνία, αν κρίνει ότι δεν είναι αντίθετη με τα συμφέροντα της κοινότητας των Βουλγάρων της Κωνσταντινουπόλεως.