Galery

1

Το σχέδιο «Rahn-Utt» αποτελεί ένα οικονομικό σχέδιο για τη μετάβαση της Βουλγαρίας από την κεντρικά σχεδιαζόμενη οικονομία του σοσιαλιστικού καθεστώτος στην οικονομία της αγοράς. Οι συντάκτες του είναι οι Αμερικανοί οικονομολόγοι Richard Rahn και Ronald Utt, και το σχέδιο συντάχθηκε ύστερα από παραγγελία της κυβέρνησης του Ανδρέι Λουκάνοφ. Το 1990 κατατέθηκε και ψηφίστηκε στη Βουλή. Το σχέδιο προβλέπει νομισματική μεταρρύθμιση, ιδιωτικοποίηση και απελευθέρωση των τιμών.

Σύμφωνα με κάποιες θεωρίες συνωμοσίας, το σχέδιο προβλέπει επίσης και τη μείωση του πληθυσμού της Βουλγαρίας μέχρι τα 5 εκατ. μέσω αύξησης της φτώχειας και της μετανάστευσης. Λέγεται επίσης ότι υπήρχε και μια δεύτερη, κρυμμένη από τους Βούλγαρους έκδοση του σχεδίου με κατευθύνσεις προς επιλεγμένους επιχειρηματίες και πολιτικούς .

"Παρουσιάσαμε το αρχικό σχέδιο τον Οκτώβριο του 1990. Ωστόσο, η πλειονότητα των μέτρων που προτείνονταν δεν εφαρμόστηκαν ποτέ, και αυτά που εφαρμόστηκαν - καθυστέρησαν", δήλωσε ο Richard Rahn για το κανάλι BTV. Πρόσθεσε ότι τότε εξηγούσαν στους  Βούλγαρους πολιτικούς ότι χρειάζεται νομισματικό συμβούλιο για να σταθεροποιηθεί η κατάσταση, αλλά αυτή η συμβουλή αγνοήθηκε. «Τι συνέβη; Εμφανίστηκε ο υπερπληθωρισμός που είχαμε προβλέψει», δήλωσε  ο Rahn.

Σύμφωνα με τον ίδιο, η μαζική εξαθλίωση δεν οφείλεται στο σχέδιο, αλλά είναι αποτέλεσμα της μη τήρησής του. «Όταν φτάσαμε εδώ, βρισκόσασταν ήδη σε οικονομική κατάρρευση. Θυμηθείτε τις μεγάλες ουρές για ψωμί, γάλα και τα βασικά αγαθά. Είχε διακοπές ρεύματος, οι τηλεφωνικές επικοινωνίες ήταν δύσκολες, έλειπαν τα καύσιμα, η υποδομή καταστράφηκε. Δε με πειράζει να με κατηγορούν για πράγματα που έχω κάνει, αλλά ακούστε – ο πληθωρισμός ήδη εμφανιζόταν, το νόμισμα της χώρας  υποτιμούνταν, υπήρχε χάος», τόνισε ο Rahn.

Ο Ronald Utt ανέφερε ότι το 1989 έδωσαν στην Εσθονία το ίδιο σχέδιο. "Αλλά η διαφορά είναι ότι οι Εσθονοί το εφάρμοσαν πολύ γρήγορα και η Εσθονία είναι τώρα μεταξύ των πλουσιότερων χωρών του πρώην ανατολικού μπλοκ", συμπλήρωσε ο Δρ Utt .

Σύμφωνα με όσα είπε, υπεύθυνο για την αποτυχία δεν είναι ένα άτομο ή περισσότερα άτομα. Το κύριο πρόβλημα ήταν το τοξικό πολιτικό περιβάλλον στη δεκαετία του '90 στη Βουλγαρία, όπου τα πολιτικά κόμματα δεν είχαν καταλήξει σε κάποιο συμβιβασμό ή σκοπό. «Έτσι η ιδιωτικοποίηση πολύ γρήγορα μετατράπηκε σε κάτι κακό, το οποίο ξεκινούσε με έναν διαφορετικό τρόπο σε κάθε διαδοχική κυβέρνηση. Γεννήθηκαν τόσες πολλές λανθασμένες εκκινήσεις, με τις οποίες η ιδιωτικοποίηση εμφανιζόταν  και εξαφανιζόταν, πριν τα πράγματα γίνουν σοβαρά στα τέλη της δεκαετίας του '90. Και έχει τόσα πολλά να κάνετε προς αυτή την κατεύθυνση. Εξακολουθούν να υπάρχουν αναποτελεσματικές κρατικές επιχειρήσεις που χρειάζεται να σωθούν μέσω του ανταγωνισμού του ιδιωτικού τομέα», δήλωσε ο Utt .

Ο Richard αναγνωρίζει ότι υποτίμησε τις δυνατότητες διαφθοράς στη χώρα, και ότι ήταν σοκαρισμένος από τη διαφθορά στα δικαστήρια και κατά τη διάρκεια της ιδιωτικοποίησης σε ορισμένες δικαστικές υποθέσεις όλα αποδείχθηκαν νόμιμα, επειδή κάποιος είχε πληρώσει.

Οι δύο οικονομολόγοι αρνούνται κατηγορηματικά ότι συμβούλεψαν να πουληθούν βουλγαρικές επιχειρήσεις και εργοστάσια για ένα λέβα και να ιδιωτικοποιηθούν για τις πένες. «Ναι, πολλά πράγματα έχουν ιδιωτικοποιηθεί, αλλά οι μεγαλύτερες προσφορές υπογράφηκαν μετά από μυστικές παρασκηνιακές διαβουλεύσεις και διαπραγματεύσεις με τους πλούσιους και τους μυστικούς ανθρώπους. Κανείς δεν ήξερε τι ποσό πληρωνόταν. Έτσι δεν καταλάβαμε καν ποιος αγόρασε πραγματικά τις βουλγαρικές επιχειρήσεις», συνόψισε ο Utt .

Ο Richard Rahn δήλωσε ότι θα ήθελε να συζητήσει με τον ηγέτη του κόμματος «Ατάκα» Βόλεν Σίντεροφ, ο οποίος είναι ένας από τους ανθρώπους που δαιμονοποιούν το σχέδιο «Rahn–Utt». Ο Rahn επιβεβαίωσε ότι δεν υπάρχει μυστικό σκέλος του σχεδίου τους. Σύμφωνα με τον ίδιο, ο λόγος για τον οποίο τόσοι Βούλγαροι εγκατέλειψαν την πατρίδα τους κατά την έναρξη των αλλαγών είναι επειδή τα πρώτα επτά χρόνια της μετάβασης ήταν τα χρόνια των χαμένων ευκαιριών.

Ο Richard Rahn τόνισε πως ο Ιβάν Κόστοφ ήταν ίσως ο καλύτερα προετοιμασμένος από όλους τους πολιτικούς στα πρώτα χρόνια της μετάβασης. «Νομίζω πως ο Κόστοφ ήθελε να τα κάνει τα πράγματα, αλλά η πολιτική κατάσταση δεν του το επέτρεψε».

«Ζήσατε σε ένα τοξικό πολιτικό περιβάλλον, στο οποίο οι άνθρωποι με διαφορετικές απόψεις δεν ήταν σε θέση να ενωθούν γύρω από τα σημαντικά θέματα και να συμβιβαστούν για το καλό της χώρας. Σκέφτονταν περισσότερο τον εαυτό τους, το κόμμα τους και την ιδεολογία. Προτιμούσαν να μην κάνουν τίποτα από το να συμφωνήσουν με τους αντιπάλους. Αυτή είναι η θλιβερή αλήθεια της πρώτης δεκαετίας της μετάβασής σας, της ελευθερίας σας», πρόσθεσε ο Utt.

Ερωτηθέντες εάν λυπούνται πως πριν από 25 χρόνια συμφώνησαν να συντάξουν το σχέδιο, λόγω του οποίου εδώ και 25 χρόνια κατηγορούνται ότι κατέστρεψαν τη Βουλγαρία, ο Rahn και ο Utt απάντησαν «όχι».