Galery

1

Στη Βουλγαρία η δημοκρατία υποχωρεί, η ψαλίδα ανάμεσα σε πλούσιους και φτωχούς ανοίγει όλο και περισσότερο, ενώ η ποιοτική δημοσιογραφία μετατρέπεται σε σπάνιο φαινόμενο. Σε αυτά τα συμπεράσματα καταλήγει η ανάλυση του γερμανικού Ιδρύματος «Μπέρτελσμαν».

Στην ανάλυση αναφέρεται ότι από το 2007 μέχρι σήμερα η Βουλγαρία και η Ρουμανία γύρισαν πολύ πίσω στη διαδικασία πολιτικού μετασχηματισμού. Ακριβώς ο πολιτικός μετασχηματισμός είναι το πρώτο από τα τρία κριτήρια της ανάλυσης, που μελετά την ποιότητα της διακυβέρνησης και την κατάσταση της κοινωνίας σε συνολικά 129 χώρες. Για 12 χώρες, ανάμεσα στις οποίες και η Βουλγαρία, οι αναλυτές κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου: η δημοκρατία κινδυνεύει, επειδή οι κυβερνώντες παραβιάζουν συνέχεια τους κανόνες του κράτους δικαίου, με αποτέλεσμα οι πολίτες να πιστεύουν όλο και λιγότερο στη δημοκρατία. Σχετικά με τον πρώτο αυτό δείκτη η Βουλγαρία εξετάζεται με ιδιαίτερη προσοχή ως παράδειγμα παρέμβασης της εκτελεστικής εξουσίας στις δουλειές της δικαστικής. Η χώρα δεν έχει καλά αποτελέσματα και όσον αφορά τα υπόλοιπα δύο κριτήρια: την οικονομική κατάσταση και την ελευθερία των ΜΜΕ.

Φτώχεια και έλλειψη ελευθερίας

Οι αναλυτές του Ιδρύματος «Μπέρτελσμαν» θεωρούν ότι από κοινωνική και οικονομική άποψη τα πράγματα στη Βουλγαρία και τη Ρουμανία δεν φαίνονται καθόλου καλά. Σε αντίθεση με τις υπόλοιπες πρώην σοσιαλιστικές χώρες-μέλη της ΕΕ, στη Βουλγαρία, την Ουγγαρία και τη Ρουμανία η ψαλίδα ανάμεσα σε πλούσιους και φτωχούς έχει ανοίξει αρκετά. Σε αυτές τις τρεις χώρες έχει αυξηθεί σημαντικά και το ποσοστό των ανθρώπων που απειλούνται από φτώχεια.

Η έκθεση καταλήγει στο δυσμενές συμπέρασμα ότι η κρίση στην ευρωζώνη έχει επηρεάσει σοβαρά και χώρες όπως τη Βουλγαρία, διότι ως καινούργια κράτη-μέλη της ΕΕ εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από το εμπόριο στα πλαίσια της Ένωσης, από τις ξένες επενδύσεις και τις ξένες τράπεζες. Με άλλα λόγια οι τοπικές οικονομίες δεν τα πάνε καλά, επειδή δεν έχουν δυνάμεις να τα καταφέρουν μόνες τους, ενώ λόγω της κρίσης στην ευρωζώνη η ένταξη στην ΕΕ απεδείχθη δίκοπο μαχαίρι. Η Ευρώπη δεν αποτελεί πλέον τέτοιο μαγνήτη για τους πολίτες της περιοχής. Οι πολιτικές ελίτ που υποστηρίζουν την ευρωπαϊκή επιλογή βρίσκονται σε υποχώρηση, ενώ προχωρούν μπροστά οι λαϊκιστές οι οποίοι κατηγορούν την Ευρώπη για όλα τα προβλήματα.

Οι αναλυτές εξετάζουν προσεκτικά και την ελευθερία των ΜΜΕ στις συγκεκριμένες 129 χώρες. Ακριβώς σύμφωνα με τον δείκτη αυτό η κατάρρευση σε μερικές χώρες της Κεντρικής και της Ανατολικής Ευρώπης, ανάμεσα στις οποίες και η Βουλγαρία, είναι μεγαλύτερη: „Στη Βουλγαρία και τη Ρουμανία η ποιοτική δημοσιογραφία συνεχίζει να υποχωρεί μπροστά στα στημένα κατά παραγγελία δημοσιεύματα. Οι πολιτικές φιλοδοξίες και οι σχέσεις των ιδιοκτητών των ΜΜΕ αναγκάζουν τους δημοσιογράφους να αυτολογοκρίνονται. Και η κατάσταση γίνεται ακόμη χειρότερη λόγω της συρρίκνωσης των αγορών ΜΜΕ ως αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης. (...) Το κράτος και οι επιχειρήσεις εξακολουθούν να ασκούν πιέσεις πάνω στα ΜΜΕ, υπάρχουν απειλές, ακόμη και επιθέσεις εναντίον επικριτικών δημοσιογράφων. Όλα αυτά συμβαίνουν σε μια κοινωνία, η οποία όλο και πιο εύκολα υποκύπτει στον λαϊκισμό, λαϊκισμός που εμβαθύνεται από τα κατά παραγγελία δημοσιεύματα διεφθαρμένων δημοσιογράφων".

Εκεί όπου η δημοκρατία υποχωρεί

Οι αναλυτές του Ιδρύματος καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι σε μεγάλο μέρος των εξεταζόμενων χωρών η αγανάκτηση από τους κυβερνώντες αυξάνεται όλο και περισσότερο, και για το λόγο αυτό φέτος οι διαδηλώσεις διαμαρτυρίας θα συνεχίσουν να επεκτείνονται.

Και τέλος: οι βουλγαρικές διαδηλώσεις διαμαρτυρίας που συνεχίζονται εδώ και επτά μήνες, εντάσσονται, σύμφωνα με τους ερευνητές, στην κοινή αυτή τάση. Η εξέγερση των πολιτών εναντίον της κακής διακυβέρνησης και η ενοποίησή τους είναι ένα φωτεινό σημάδι, θεωρούν οι ειδικοί του Ιδρύματος «Μπέρτελσμαν». Το ανησυχητικό είναι ότι σε δεκάδες χώρες οι κυβερνούσες ελίτ εξακολουθούν να κάνουν κατάχρηση της εξουσίας τους, ενώ σε περίπου 60 κανονικά δημοκρατικές χώρες έχει επιδεινωθεί η ποιότητα των δημοκρατικών προτύπων, των ελεύθερων επιλογών, των ΜΜΕ, του κράτους δικαίου και του διαχωρισμού των εξουσιών.

Οι ερευνητές έχουν εντοπίσει δύο προβληματικές περιοχές στον παγκόσμιο χάρτη: την Κεντρική και την Ανατολική Ευρώπη, όπου η δημοκρατία βρίσκεται σε υποχώρηση, και μια σειρά κρατών του Αραβικού κόσμου και της Αφρικής όπου η φτώχεια και ο θρησκευτικός δογματισμός δυσκολεύουν όλο και περισότερο τη ζωή των ανθρώπων.

Το συμπέρασμα των αναλυτών για τη Βουλγαρία και τις υπόλοιπες χώρες της περιοχής είναι σαφές: ο λαϊκισμός και η κοινωνική πόλωση απειλούν τη δημοκρατία. Ενώ οι διαδηλώσεις διαμαρτυρίας καμιά φορά είναι απλώς μια έκφραση της απογοήτευσης από τις πολιτικές ελίτ και τον τρόπο διακυβέρνησής τους. Τίποτα παραπάνω όμως.