Βουτηγμένος στα χρέη – αυτός είναι ο κοινός παρονομαστής που καθορίζει την εικόνα του Βούλγαρου για το 2015. Το άγχος της κρίσης αντικαταστάθηκε με την πλήξη και την ταπεινοφροσύνη ενώπιον της μαζικής εθνικής υπόθεσης που παραμένει απαράλλαχτη εδώ και χρόνια. Διαμαρτυρίες για τους υψηλούς λογαριασμούς του ρεύματος και της θέρμανσης (93%), πληρωμή τους με καθυστέρηση (61%), χρέη προς την εταιρεία κεντρικής θέρμανσης στη Σόφια (ένας στους πέντε), αυξανόμενες δαπάνες (ένας στους δύο), δώρα για τις γιορτές με δάνεια (16%). Ένας από τους πιο διαδεδομένους φόβους είναι να μην αυξηθεί η τιμή του ρεύματος (65%).
Η εφημερίδα 24 chasa κάνει την ανακεφαλαίωση αυτή βάσει των στοιχείων 350 δημοσκοπήσεων πάνω σε επίκαιρα θέματα το 2015 που η εφημερίδα δημοσίευε σε κάθε φύλλο της. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς, τουλάχιστον 3.000 αναγνώστες απαντούσαν στις ερωτήσεις κάθε μέρα.
Σχεδόν όλοι όσοι συμμετείχαν στις δημοσκοπήσεις (96%) ομολογούν πικραμένοι: “Φέτος δεν αυξήθηκε ο μισθός μου”. “Δεν καταφέρνω να βάλω στην άκρη ούτε ένα λέβα”, παραπονιέται το 92%. “Ξόδεψα σχεδόν όλα τα λεφτά μου για τις γιορτές”, προσθέτουν άλλοι 84% των ερωτηθέντων.
Ένας στους τέσσερις ισχυρίζεται ότι έχει κατάθεση στην τράπεζα, μετά από τις αναταράξεις στον κλάδο αυτό όμως, το 76% προτιμάει να επενδύει σε ακίνητα αντί να βάζει τα λεφτά του στην τράπεζα.
Γενικά οι στρατηγικές επιβίωσης των Βουλγάρων είναι δύο – να κάνουν εξοικονόμηση ρεύματος και θέρμανσης, και να παρακολουθούν τις εκπτώσεις στα καταστήματα. Περίπου τα 3/4 των ερωτηθέντων ομολόγησαν πως κάνουν κάτι τέτοιο. Ένας στους τρεις με παιδιά δήλωσε πως δεν τους δίνει χαρτζιλίκι.
Παρ’ όλο όμως που το πρόβλημα των Βουλγάρων είναι το χαμηλό εισόδημα και η χρόνια έλλειψη χρημάτων, διακοπές στερήθηκε μόλις ένας στους δέκα των ερωτηθέντων. Ταυτόχρονα όμως πολλοί (45%) ομολογούν πως δεν χρησιμοποιούν όλη την ετήσια άδειά τους.
Όσον αφορά την εργασία, το 94% δεν «ονειρεύεται» δεύτερη ή τρίτη δουλειά.
“Θα δουλεύω περισσότερο, αν μου δίνουν διπλό ωρομίσθιο”, υπόσχεται το 75% των ερωτηθέντων. Ο εργασιακός ενθουσιασμός μειώνεται σημαντικά όμως όταν πρόκειται για την αύξηση των ορίων ηλικίας της συνταξιοδότησης. Πάνω από τα ¾ δηλώνουν κατηγορηματικά πως δε θα δούλευαν έως 65 ετών.
Ανησυχητικά είναι τα στοιχεία για την κατάσταση υγείας των Βουλγάρων. Ολόκληρα 39% ισχυρίζονται πως παίρνουν συχνά άδεια ανάρρωσης. Από την άλλη, τρεις φορές λιγότεροι (13%) δηλώνουν πως πληρώνουν τις εισφορές υγείας τους.
Μια ένδειξη πως οι Βούλγαροι πάνε στον γιατρό μόνο σε ακραίες περιπτώσεις είναι το γεγονός ότι μόλις το 4% των ερωτηθέντων έχουν υποβληθεί σε προληπτική εξέταση καρκίνου, ενώ το 13% εμβολιάζεται κατά της γρίπης. Τα καλά νέα είναι δύο – ότι το 96% πλένει τα χέρια του τακτικά, και ότι το 74% συμφωνεί να αυξηθούν οι τιμές των επιβλαβών τροφίμων.
Το 2015 λιγότερα σε σχέση με το προηγούμενο έτος είναι τα θύματα κλοπών, περισσότερες όμως είναι οι περιπτώσεις δωροδοκιών. Το 14% των ερωτηθέντων δηλώνουν ότι έχουν ληστέψει το σπίτι τους έναντι του 25% το 2014, δείχνουν τα στοιχεία. Έκλεψαν το αυτοκίνητο του 17% των ερωτηθέντων, έναντι του 37% πέρσι. Ωστόσο, ένας στους τέσσερις παραπονιέται πως τον έχουν ληστέψει στο δρόμο. Ολόκληρα 54% ομολογούν πως τους ζητήθηκε δωροδοκία από τους αστυνομικούς της Τροχαίας, ενώ το 35% - ότι έδωσαν φακελάκι για κάποια υπηρεσία.
Δεν υπάρχει αλλαγή στις αρνητικές αντιλήψεις όσον αφορά τους κυβερνώντες και την εξουσία γενικά. Αρχίζουν όμως και αφορούν και τους δημόσιους υπαλλήλους, δείχνουν τα στοιχεία. “Οι βουλευτές δεν πρέπει να έχουν βουλευτική ασυλία”, πιστεύει το 56% των ερωτηθέντων. Περίπου τα ¾ (το 73%) θέλουν οι δικαστές να δηλώνουν τα ακριβά δώρα τους. Οι περισσότεροι όμως (το 86%) είναι πεπεισμένοι πως οι δημόσιοι υπάλληλοι πρέπει να πληρώνουν μόνοι τους τις ασφαλιστικές τους εισφορές, και όχι όπως ισχύει τώρα να το κάνει το κράτος, δηλαδή οι φορολογούμενοι.
Το ότι οι Βούλγαροι επιθυμούν αλλαγή στο κράτος φαίνεται από τις προτιμήσεις για τον τρόπο με τον οποίο εκλέγονται οι κυβερνώντες. Η καθιέρωση υποχρεωτικής ψηφοφορίας δεν είναι ανάμεσα στις προτεραιότητες – την επιθυμεί το 35%. Η ηλεκτρονική ψηφοφορία χαίρει μεγαλύτερης υποστήριξης – του 51%. Ταυτόχρονα όμως το 81% των ερωτηθέντων επιθυμούν εξολοκλήρου ψηφοφορία πλειοψηφίας.
Παρ’ όλο που έχει λόγους για παράπονα ο Βούλγαρος αποχαιρετά το 2015 με αισιοδοξία. “Η Βουλγαρία δε θα χαθεί ποτέ”, πιστεύει το 84%. Αυτό που μένει είναι οι ίδιοι να την αλλάξουν έτσι, ώστε να αρέσει όχι μόνο στους σύγχρονους Βούλγαρους, αλλά και στους απογόνους τους.