Galery

1

Αναστασία Μπαλέζντροβα

Το GRReporter παρακολουθεί από την πρώτη στιγμή τις διαδηλώσεις διαμαρτυρίας που συνεχίζονται εδώ και 35 μέρες στη Βουλγαρία. Μέχρι στιγμής σας παρουσιάσαμε τις απόψεις δημοσιογράφων, όπως τους Ιβάν Μπεντρόφ, Ίβο Ίντζεφ και Ίβο Μπέροφ, του ποιητή Ντεγιάν Ένεφ και του συγγραφέα Βλαντιμίρ Λέβτσεφ. Σήμερα σας παρουσιάζουμε τον κοινωνικό ανθρωπολόγο Βασίλ Γκαρνίζοφ, ο οποίος επίσης μετατράπηκε σε ένα από τα πρόσωπα των διαδηλώσεων, αφού εκτός από ειδικός στον τομέα του, απεδείχθη ότι είναι και πολύ καλός φωτογράφος.

Το χαρακτηριστικό για τις διαδηλώσεις διαμαρτυρίας του τελευταίου μήνα είναι ότι διοργανώνονταν και διαφημίζονταν μέσω των κοινωνικών δικτύων, και κυρίως μέσω του Facebook. Τυχαία ή όχι, η συνέντευξη με τον Βασίλ Γκαρνίζοφ είναι η πρώτη την οποία πραγματοποιούμε μέσα από το κοινωνικό δίκτυο αυτό.

Τις τελευταίες ημέρες η πόλωση στην κοινωνία αυξήθηκε απότομα. Η αντίθεση είναι πολύ έντονη, δημοσιεύονται διάφορα δυσφημιστικά στοιχεία. Ποιος είναι ο στόχος και ποια θα είναι η έκβαση αυτής της αντιπαλότητας;

Η σύγκρουση κλιμακώνεται, επειδή και οι δύο πλευρές υπερασπίζουν τη θέση τους: η στάση των διαδηλωτών δε θα γίνει πιο ήπια, ζητούν την παραίτηση της κυβέρνησης και εκλογές, η κυβέρνηση με τη σειρά της δεν είναι έτοιμη για εκλογές πριν από τον Μάιο του 2014, με αποτέλεσμα η στάση και του δρόμου και της εξουσίας να γίνεται όλο και πιο σκληρή. Προς το παρόν η έκβαση δεν είναι πολύ σαφής Πιθανότατα οι διαμαρτυρίες θα γίνουν πιο σκληρές και θα κλιμακωθούν παραμονές των διακοπών των βουλευτών, ενώ η κυβέρνηση θα προσπαθήσει με κάθε τρόπο να βγει ανενόχλητη σε άδεια, για να μην υπάρχει εναντίον ποιανού να διαμαρτύρονται οι διαδηλωτές. Στην ουσία, κρίσιμες ημέρες είναι η Πέμπτη και η Παρασκευή αυτής της εβδομάδας, το σαββατοκύριακο θα ξέρουμε περισσότερο.

Φωτογραφία: Λαντισλάβ Τσβετκόφ

Πώς σχολιάζετε τον τρόπο με τον οποίο τα βουλγαρικά ΜΜΕ καλύπτουν τις διαδηλώσεις διαμαρτυρίας;

Δεν υπάρχει ένα ενιαίο ύφος κάλυψης των διαδηλώσεων εκ μέρους των ΜΜΕ. Μερικά από αυτά – η Εθνική Τηλεόραση ΒΝΤ, η Εθνική Ραδιοφωνία, και εν μέρει τα ιδιωτικά κανάλια bTV και NOVA TV, οι εφημερίδες Dnevnik και Capital, οι ιστοσελίδες Mediapool και OFFnews ακολουθούν τις επαγγελματικές προδιαγραφές αντικειμενικής κάλυψης. Υπάρχει όμως ένας ολόκληρος κύκλος ηλεκτρονικών και έντυπων ΜΜΕ, καθώς και ιστοσελίδων που βρίσκονται υπό τον έλεγχο της κυβέρνησης και είναι εξαιρετικά μεροληπτικά όσον αφορά τις διαδηλώσεις διαμαρτυρίας. Μια εφημερίδα για παράδειγμα χρησιμοποίησε δική μου φωτογραφία με την επιγραφή "Χιλιάδες διαμαρτύρονται εναντίον του Προέδρου", ενώ στην ουσία η διαμαρτυρία ήταν εναντίον της κυβέρνησης.

Η είδηση της ημέρας ήταν η διακοπή της απεργίας πείνας του Έντβιν Σουγκάρεφ, η οποία όμως συνεχίστηκε από τα παιδιά του. Ποιο κατά τη γνώμη σας είναι το νόημα μιας τέτοιας μορφής διαμαρτυρίας;

Είναι μια βαθιά ηθική κίνηση και μια ριζοσπαστική πράξη αντίστασης. Υπό την έννοια αυτή η απεργία πείνας είναι μια πράξη που είναι παράλληλη με τις διαδηλώσεις διαμαρτυρίας στους δρόμους τις τελευταίες 34 ημέρες. Οι διαδηλώσεις αυτές είναι ήπιες, ειρηνικές, καλλιτεχνικές, κάποτε θεατρικές, ακόμη και καρναβαλιστικές. Το μεγαλύτερο μέρος των διαδηλωτών της #DanCwithme πιστεύουν ότι στην ανθρώπινη ιστορία οι ειρηνικές επαναστάσεις έχουν πιο συχνά επιτυχία από τις ριζοσπαστικές επαναστατικές πράξεις.

Παρά τις διαδηλώσεις διαμαρτυρίας η κυβέρνηση συνεχίζει με τους σκανδαλώδεις διορισμούς, ακόμη και ανθρώπων που δεν έχουν λευκό ποινικό μητρώο. Γιατί το κάνουν οι κυβερνώντες και από πού αντλούν αυτή την αποφασιστικότητα, αφού οι διαδηλώσεις ξεκίνησαν ακριβώς από έναν τέτοιο διορισμό τον οποίο αναγκάστηκαν να αποσύρουν;

Είναι δύσκολο για τον εξωτερικό παρατηρητή να καταλάβει τους λόγους για τους διορισμούς της κυβέρνησης. Πιθανότατα έχουν την ανάγκη να βάλουν δικά τους στελέχη σε θέσεις-κλειδιά πριν από τις εκλογές του χρόνου, καθώς και να συγκεντρώσουν χρήματα για τη διεξαγωγή αυτών των εκλογών.

Προφανώς η στρατηγική των κυβερνώντων είναι να σκύψουν και να περιμένουν, μέχρι να εξασθενήσουν οι διαδηλώσεις. Ποια είναι η στρατηγική των διαδηλωτών;

Η τακτική των κυβερνώντων είναι τακτική της εξάντλησης του αντιπάλου: κάνετε διαδηλώσεις με την ησυχία σας, δεν μας ενοχλείτε. Βασίζονται στο γεγονός ότι είναι καλοκαίρι, έρχονται οι διακοπές, περιμένουν οι διαδηλωτές να κουραστούν, να χάσουν την ελπίδα τους, και να μειωθεί η ενέργεια των διαδηλώσεων. Ένας πυρήνας των διαδηλωτών όως είναι αποφασισμένος να μην υποχωρήσει, ακόμη κι αν γίνουν μικρότερες οι διαδηλώσεις. Οι διαμαρτυρόμενοι πιστεύουν ότι έχουν δίκιο, και είναι έτοιμοι να διεκδικήσουν τα διακιώματά τους, ακόμη κι αν είναι μειονότητα. Επιπλέον, βλέπουν ως συμμάχους τους την κοινή γνώμη και τις κυβερνήσεις ευρωπαϊκών χωρών, καθώς και τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας εδώ στη χώρα.

Μέχρι τις διακοπές των βουλευτών έχουμε ακόμη καιρό, μέχρι το τέλος της εβδομάδας μπορεί να προκύψουν ενέργειες οι οποίες να αλλάξουν την κατάσταση στη χώρα.

Πώς θα σχολιάζατε την αντίδραση των τεσσάρων πρεσβευτών από χώρες-εταίροι της Βουλγαρίας στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ να σταθούν στο πλευρό των διαδηλωτών και του Προέδρου; Νομίζετε ότι υπάρχει κίνδυνος η συμμετοχή της χώρας σε κάποια από τις οργανώσεις αυτές να παγώσει;

Οι δηλώσεις των τεσσάρων πρεσβευτών είναι όσο έκφραση ορισμένων ευρωπαϊκών αξιών, τόσο και εκδήλωση στα όρια του καλού διπλωματικού τόνου. Αυτό σημαίνει ότι ο παρών τρικομματικός συνασπισμός δεν είναι αξιόπιστος για σημαντικές χώρες-μέλη: λόγω της βαριάς απόκλισης από τα στάνταρ δημόσιας και πολιτικής δραστηριότητας, καθώς και λόγω της παροχής εξουσίας στο εθνικιστικό κόμμα Ataka, ένα κόμμα το οποίο απομακρύνεται επίτηδες από την ευρωπαϊκή ηθική, αισθητική και πολιτισμό.

Πώς μπορεί η κοινωνία να απαλλαγεί από το φαινόμενο «Ataka»;

Η κοινωνία δεν μπορεί να απαλλαγεί από το Ataka, η κοινωνία όμως μπορεί να μειώσει το πολιτικό βάρος αυτού του κόμματος, και αυτό μπορεί να γίνει μόνο με παραίτηση και πρόωρες εκλογές. Συζητούνται και άλλες πολιτικές δυνατότητες: ευρύς συνασπισμός χωρίς το Ataka, πράγμα για το οποίο ο Μπόικο Μπορίσοφ δίνει ενδείξεις ότι είναι έτοιμος, αλλά το οποίο μάλλον δε θα μπορέσει να γίνει στα πλαίσια της υπάρχουσας Βουλής.

Βλέπουμε ότι οι προσπάθειες δυσφήμισης της δεξιάς «Μεταρρυθμιστικής Ένωσης» ξεκίνησαν ακόμη πριν από την ίδρυσή της. Ποιοι είναι οι κίνδυνοι γι’ αυτήν; Μπορεί να είναι η εναλλακτική λύση σε περίπτωση πρόωρων εκλογών;

Είναι φυσικό ότι το κοινοβουλευτικό στάτους κβο δεν το συμφέρει η ενοποίηση του δεξιού χώρου, η «Μεταρρυθμιστική Ένωση» όμως δεν είναι συγκέντρωση μικρών παιδιών, πρέπει να ξέρουν ότι η μάχη μέσω των ΜΜΕ θα είναι ανελέητη. Όσον αφορά τις πιθανότητες νίκης σε περίπτωση πρόωρων εκλογών – προς το παρόν φαίνονται μεγάλες, υπό τον όρο ότι η δημιουργία της «Ένωσης» είναι ακόμη στην αρχή, που κάνει κάθε πρόβλεψη αβέβαιη.

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας υποστήριξε τις διαδηλώσεις διαμαρτυρίας, αλλά στη συνέχεια εναντίον του ασκήθηκαν κριτικές και από τις δύο πλευρές. Σε ορισμένα ΜΜΕ εμφανίστηκαν δυσφημιστικά δημοσιεύματα, ενώ άλλα τον κατηγορούν ότι δεν κάνει τίποτε το ουσιαστικό για να βοηθήσει τους διαδηλωτές στην πράξη. Πώς θα το σχολιάζατε;

Η πραγματική επίθεση εναντίον του Προέδρου έρχεται από την πλευρά της κυβέρνησης και των ΜΜΕ που την υποστηρίζουν. Στο δρόμο ακόμη δεν έχουν εμφανιστεί πανό εναντίον του Ρόσεν Πλεβνελίεφ, το αντίθετο, μετά από τις δηλώσεις του βλέπουμε πανό στα οποία γράφει «Ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε!». Οι διαδηλωτές σήμερα είναι πολύ ενημερωμένοι και ξέρουν ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν έχει πολλές αρμοδιότητες.

Τι πρέπει να συμβεί; Καινούργιες εκλογές; Και αν οι εκλογές αυτές αναπαράγουν τα ίδια κόμματα στη Βουλή ποια θα είναι η έξοδος από την κατάσταση αυτή;

Σύμφωνα με την κυβέρνηση, πρέπει να διατηρηθεί το στάτους κβο, σύμφωνα με τους διαδηλωτές – πρέπει να ακολουθήσει παραίτηση της κυβέρνησης, αλλαγή του Εκλογικού Κώδικα και καινούργιες εκλογές. Κατά τη γνώμη μου πρέπει να ξεκινήσουν συνομιλίες για την αναδιοργάνωση της κοινωνικής τάξης, πράγμα για το οποίο όμως δεν υπάρχει βούληση ανάμεσα στα σπουδαία δημόσια πρόσωπα και τις ενεργές ομάδες στη χώρα.

Πώς βλέπετε μακροπρόθεσμα το κοινωνικό συμβόλαιο στη Βουλγαρία;

Είναι αναγκαίο, αλλά δύσκολο! Για να συμβεί χρειάζεται εσωτερική επιμονή των διαδηλωτών και εξωτερική πίεση, χρειάζεται επίσης μεγάλες ομάδες ανθρώπων να αρχίσουν να συνειδητοποιούν ότι είναι χαμένοι από την υπάρχουσα θεσμική τάξη: οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, οι ενεργοί πολίτες, η κρατική διοίκηση, ακόμη και τα μίντια.