Galery

1

Ο Στογιάν Σταύρου είναι διδάκτορας πολιτικού και οικογενειακού δικαίου. Ενδιαφέρεται για την βιοηθική  και την σύγχρονη ιατρική. Διδάσκει Βιοδίκαιο στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου της Σόφιας στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα «Ενωτική βιοηθική».

Ο Δρ. Σταύρου σχολίασε σε μια συνέντευξη για την εφημερίδα Dnevnik την διπλή προληπτική μαστεκτομή στην οποία υποβλήθηκε η ηθοποιός Αντζελίνα Τζολί λόγω του αυξημένου κινδύνου εμφάνισης καρκίνου.

φωτογραφία www.dnevnik.bg

Πώς θα σχολιάζατε την απόφαση της Αντζελίνα Τζολί;

- Είναι μια ακραία πράξη και με την παρουσίασή της στα μίντια ρισκάρουμε να μετατραπεί σε ιδιαίτερη μόδα. Πρόκειται για μια ακραία πρόληψη η οποία προκαλεί πραγματική, αμετάβλητη βλάβη του ανθρώπινου σώματος με στόχο να αντιδράσουμε σε μια ενδεχόμενη μη υπάρχουσα αρρώστια. Η ιατρική, ειδικά η επεμβατικής ιατρική, κατά κανόνα ασχολείται με υπαρκτά νοσήματα με διαγνώσεις.

Η πρόληψη είναι ένα πιο ελαφρύ είδος επέμβασης στο ανθρώπινο σώμα, διότι ασχολείται με μια μη υπαρκτή, μόνο προβλεπόμενη αρρώστια. Αυτή η πρόληψη σακατεύει το σώμα και είναι μια τάση η οποία παρεκκλίνει από τους στόχους της σημερινής ιατρικής. Η τάση αυτή όμως μπορεί να γίνει μοντέρνα. Από την άποψη της λογικής η πιο αποτελεσματική πρόληψη όλων των νοσημάτων είναι ο θάνατος.

Ποια είναι η στάση προς τις γενετικές εξετάσεις;

- Ένας από τους βασικούς κινδύνους συνδέεται ακριβώς με την ψυχολογική επίδραση της εξέτασης όταν αυτή είναι θετική. Ένα θετικό αποτέλεσμα δείχνει την πιθανότητα εμφάνισης της συγκεκριμένης ασθένειας  χωρίς να είναι απολύτως κατηγορηματική. Το ότι οι άνθρωποι δε γνωρίζουν το μέλλον τους αν και ακούγεται παράλογο, τους κάνει πιο ήρεμοι στο παρόν. Όταν δεν ξέρουμε τι πρόκειται να συμβεί εμείς συμβιβαζόμαστε. Εάν όμως γνωρίζουμε το επίπεδο του ρίσκου και το μετατρέψουμε σε έναν αριθμό ή ποσοστό τότε ο ανώνυμος κίνδυνος γίνεται προσωπικός συγκεκριμένος άγχος.

Από την άλλη πλευρά, το θετικό αποτέλεσμα υποκίνει τη λεγόμενη nocebo επίδραση - με την συμπεριφορά του ο άνθρωπος προκαλεί το εξεταζόμενο ρίσκο να συμβεί. Όλες αυτές οι συνέπειες ορίζουν το περιορισμένο νομικό καθεστώς των γενετικών εξετάσεων.

Ποια είναι η κατάσταση στη Βουλγαρία- γενικά με τις γενετικές εξετάσεις και με την πρόληψη των γενετικών ασθενειών;

- Ο νόμος περί της υγείας ρυθμίζει τις γενετικές εξετάσεις. Σύμφωνα με το άρθρο 138, οι προφυλακτικές γενετικές εξετάσεις πραγματοποιούνται για να οριστεί ο κίνδυνος εμφάνισης γενετικής ασθενείας των παιδιών, για διάγνωση κληρονομικών και άλλων νόσων πριν και κατά την εγκυμοσύνη και μετά από τη γέννηση του παιδιού. Υπάρχουν ειδικοί κανόνες σχετικά με το πού, πώς και πότε να πραγματοποιούνται οι προφυλακτικές γενετικές εξετάσεις.

Ο βασικός κανόνας είναι πως η εξέταση πραγματοποιείται, όταν το συγκεκριμένο πρόσωπο τη ζητήσει και υπάρχει γραπτή συμφωνία του. Οι γενετικές εξετάσεις των παιδιών, των ανθρώπων με ψυχικές ασθένειες και προσώπων υπό περιορισμό, πραγματοποιούνται με την απόφαση της Επιτροπής Ιατρικής Ηθικής του συγκεκριμένου νοσοκομείου. Τα αποτελέσματα δεν μπορούν να αποτελούν λόγο διάκρισης των εξεταζόμενων προσώπων και οι πληροφορίες δεν παραχωρούνται σε εργοδότες ή διάφορες ασφαλιστικές εταιρείες.

Γενικά, οι πληροφορίες οι οποίες περιέχονται στα γονίδια ενός ανθρώπου σύμφωνα με το νόμο είναι προσωπικές. Το ζήτημα αν το θετικό αποτέλεσμα μιας προφυλακτικής γενετικής εξέτασης μπορεί να γίνει αφορμή παρέμβασης της επεμβατικής γιατρικής πρέπει να συζητηθεί ενόψει των καινούριων δυνατοτήτων της ιατρικής και της γενετικής. Το ζήτημα έχει το δυναμικό να αλλάξει την ιατρική και να πραγματοποιήσει τον έλεγχο των ανθρώπων πάνω στη σωματική τους κατάσταση και την υγεία τους γενικά.