Η παραοικονομία στον κλάδο της υγείας απότελεί από 50 έως 75%, δείχνουν τα στοιχεία μιας έρευνας που πραγματοποιήθηκε μεταξύ των εργοδοτών του τομέα. Τα στοχιεία δημοσιεύθηκαν από την Ένωση του Βιομηχανικού Κεφαλαίου στη Βουλγαρία.
Η πληρωμή “χρημάτων σε φακελάκι“ αναφέρεται από τους ερωτηθέντες εργοδότες ως μια από τις βασικές «γκρίζες» πρακτικές στον κλάδο (την ανέφερε το 76 % των συμμετεχόντων στην έρευνα). Πρόκειται για την κρυφή πρόσθετη πληρωμή που δίνουν οι ασθενείς και οι συγγενείς τους για παρεχόμενες ιατρικές υπηρεσίες.
Άλλες χαρακτηριστικές «γκρίζες» δραστηριότητες του κλάδου είναι η δωροδοκία και η δωροληψία (αναφέρθηκε από το 32% των ερωτηθέντων). Συχνά το “φακελάκι” κρύβεται πίσω από δωρεές ή «μικρά» δώρα. Δεν είναι σπάνιες οι περιπτώσεις ανοιχτού εκβιασμού από πλευράς γιατρών και νοσοκόμων .
Από την άλλη, είναι γεγονός ότι υπάρχουν γιατροί και ολόκληρα νοσοκομεία, όπου παρόμοιες πρακτικές είναι αδύνατες.
Εργασία με σύμβαση για ορισμένο μισθό και προφορική συμφωνία για υψηλότερη αμοιβή, μη τακτική πληρωμή των μισθών, καθώς και υπερωρίες χωρίς πρόσθετη αμοιβή, επίσης αποτελούν «γκρίζες» πρακτικές του κλάδου.
Επιπλέον, οι οικονομικές παραβάσεις συμβάλλουν στην άνθηση της παραοικονομίας στον τομέα της υγείας.
Για παράδειγμα, ένα μεγάλο μέρος των εταιρειών του κλάδου συνηθίζουν να δηλώνουν χαμηλότερο κύκλο εργασιών, μικρότερα κέρδη, να μην εκδίδουν αποδείξεις για ένα μέρος των συναλλαγών, να πληρώνουν τοις μετρητοίς για να κρύψουν ορισμένο μέρος του κύκλου εργασιών τους.
Πάνω από το 80% των εργοδοτών του κλάδου επισημαίνουν ότι η εργασία σε συνθήκες «γκρίζων οικονομικών πρακτικών» είναι ταπεινωτική, ενώ σχεδόν το 100 % θεωρούν ότι η παραοικονομία καταστρέφει την εικόνα του κλάδου.
Σύμφωνα με τους εργοδότες στον κλάδο της υγείας, η κρίση σε μικρότερο βαθμό επηρεάζει την εξάπλωση της παραοικονομίας στον συγκεκριμένο τομέα, είναι ένας παράγοντας στασιμότητας, όμως δεν αποτελεί τον μεγαλύτερο κίνδυνο για τον κλάδο της υγείας. Το 64% των εργοδοτών θεωρούν ότι η ύπαρξη «γκρίζων» πρακτικών επηρεάζεται κυρίως από ολόκληρη την κρατική πολιτική, ενώ το 52% είναι της γνώμης ότι βασικός παράγοντας είναι οι παράλογες και απερίσκεπτες τροποποιήσεις στη νομοθεσία.
Ειδικοί του κλάδου ομολογούν ότι σήμερα ο τομέας της υγείας αντιμετωπίζει πολλές προκλήσεις, όπως την ανεπαρκή χρηματοδότηση των νοσοσκομείων, την έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού – ιατρικού και νοσηλευτικού, τις χαμηλές αμοιβές που οδηγούν στο να ζητούν το «φακελάκι» και το «δώρο» τους οι ιατροί και το υπόλοιπο προσωπικό.
Η έρευνα δείχνει ότι για να λυθούν κάποια από τα παραπάνω προβλήματα, το κράτος πρέπει να προχωρήσει σε ορισμένες τροποποιήσεις του νόμου που θα περιορίσουν τις «γκρίζες» πρακτικές στον κλάδο. Η συντριπτική πλειοψηφία των εργοδοτών (το 87.5 %) θεωρούν ότι η πραγματοποίηση ενός πιο αυστηρού και αποτελεσματικού ελέγχου κατά του αθέμιτου ανταγωνισμού, θα συνέβαλλε στην καλύτερη λειτουργία των επιχειρήσεων του κλάδου.
Το ίδιο σημαντική για την κανονική λειτουργία των εταιρειών είναι και η μείωση των διοικητικών κωλυμάτων και της γραφειοκρατίας (το 79.2 %). Η ανάληψη πρωτοβουλιών σχετικά με την πραγματοποίηση τροποποιήσεων στην εργατική νομοθεσία, συμπεριλαμβανομένης της μείωσης του εταιρικού φόρου, καθώς και των ασφαλιστικών εισφορών των εργαζομένων του κλάδου, αναφέρονται από τους εργοδότες ως μέτρα που θα μπορούσαν να συμβάλουν στην μείωση της παραοικονομίας στον κλάδο της υγείας.