Galery

3

2

1

Στην περιοχή των πόλεων Σανδάνσκι και Πέτριτς της ΝΔ Βουλγαρίας σχεδόν όλες οι επιχειρησιακές ιστορίες ξεκινούν με την Ελλάδα. Εδώ και λίγο καιρό, όμως, πολλές από αυτές και τελειώνουν με την Ελλάδα. Όπως σε κάθε παραμεθόρια περιοχή οι σχέσεις μεταξύ Βουλγαρίας και Ελλάδας είναι πολύ στενές, ενώ ο μεθοριακός σταθμός αποτελεί μάλλον μια τυπικότητα παρά μια μπάρα. Από ειρωνεία της μοίρας όμως, οι άνθρωποι της περιοχής θυμούνται τώρα με νοσταλγία εκείνη ακριβώς την περίοδο – πριν την ένταξη στην Ε. Έ., όταν ακόμη υπήρχαν οι μπάρες. Οι μέρες όταν στο Σανδάνσκι και τις γύρω πόλεις ακουγόταν μόνο η ελληνική γλώσσα, έχουν χαθεί ανεπίστρεπτα, ενώ η κρίση στην Ελλάδα δυσχεραίνει ακόμη περισσότερο την κατάσταση στην περιοχή.

"Πολύ τυρί, πολύ πράμα"

Τώρα οι Έλληνες που έρχονται στο Σανδάνσκι, αγοράζουν μόνο γαλακτοκομικά προϊόντα. Για το αυξημένο ενδιαφέρον για τα προϊόντα αυτά μιλάνε όλοι: από πωλήτριες ρούχων, μέσα από μπάρμαν, ως τελείως κατηγορηματικά πωλήτριες στα σούπερ μάρκετ της πόλης. Μία υπάλληλος στην τοπική υπεραγορά "Billa" ανακεφαλαιώνει την κατάσταση ως εξής: "Πολύ τυρί, πολύ πράμα". "Όταν στην τηλεόραση πρόβαλαν Έλληνες που λένε ότι έρχονταν και ψώνιζαν πολύ στο Πέτριτς, απορούσα πού τους βρήκαν. Από τότε που ξεκίνησε η κρίση, ακόμη πριν από τα μπλόκα τωμν αγροτών στα σύνορα, σχεδόν δεν πουλάμε τίποτα", είπε και μια πωλήτρια σε κατάστημα ρούχων στην κοντινή πόλη Πέτριτς. Το ίδιο λένε και στα υπόλοιπα καταστήματα της πόλης, ενώ σε μια από τις πολλές καφετέριες, άδειες την εργάσιμη μέρα, η σερβιτόρα εξηγεί ότι τουρίστες εξακολουθούν να έρχονται, δεν ξοδεύουν όμως και πολλά λεφτά.

Μπερδεμένες στρατηγικές

Μεταξύ του 2002 και του 2007 ήταν μια θαυμάσια εποχή για το Σανδάνσκι, λένε οι ντόπιοι. Το Σαββατοκύριακο η πόλη ήταν γεμάτη, οι ταβέρνες έκαναν χρυσές δουλειές, άνοιγαν καινούρια καταστήματα, στον κεντρικό δρόμο έρχονταν επώνυμα μάρκα, χτίζονταν καινούρια μικρά ξενοδοχεία."Η συρροή των Ελλήνων όμως και η απληστία των εμπόρων οδήγησαν σε ένα αποτέλεσμα σπειροειδούς αύξησης των τιμών των εμπορευμάτων και των ενοικίων, που απεδείχθη ολέθριο για την πόλη", σχολιάζει ο Ατανάς Ατανάσοφ, συντάκτης της περιφερειακής ιστοσελίδας πληροφόρησης Sandanski1.com. Πριν δύο χρόνια ακόμα οι τιμές στο Σανδάνσκι είχαν γίνει τόσο ανυπόφορα υψηλές, ώστε οι Έλληνες ξαφνικά έμαθαν να αποφεύγουν την πόλη και να αναζητούν πιο συμφέρουσες προσφορές για ψώνια και τουρισμό τα Σαββατοκύριακα στις πόλεις πιο βόρεια, όπως το Μπλαγκόεβγκραντ, Μπάνσκο και τις γύρω περιοχές, καθώς και νότια στο Πέτριτς, συμπληρώνει ο ίδιος.

Η οικονομική κρίση στην Ελλαδα, που γίνεται όλο και πιο βαθιά, τώρα εντείνει ακόμη πιο πολύ αυτή την τάση. Σύμφωνα με τον Ατανάς Ατανάσοφ, η εστιάση στους Έλληνες ως μοναδική πηγή εσόδων τα τελευταία χρόνια, έκανε μια «άσχημη πλάκα» στην πόλη, και η μόνη της ευκαιρία ανάπτυξης βρίσκεται στο να επαναπροσανατολίσει τις προσπάθειές της στην προσέλκυση άλλων τουριστών όπως οι Ρώσοι, οι Ρουμάνοι και οι Ισραηλινοί, και μάλιστα με κάτι περισσότερο από ψώνια και καφετέριες, αλλά με ιστορικό, πολιτιστικό, οινικό, και SPA τουρισμό.

Για τις δυσοίωνες συνέπειες του ελληνικού τουριστικού «μπουμ» μιλάνε και οι πωλητές από τα καταστήματα στο κεντρικό δρόμο της πόλης. Η γυναίκα που πουλάει κινέζικα αθλητικά παπούτσια σε τιμές από 10 έως 30 λέβα, λέει ότι από τις αρχές του έτους πολύ δύσκολα καταφέρνει να τα βγάλει πέρα. Το ενοίκιο του μικρού μαγαζιού της ήταν 1000 λέβα, ενώ υπήρχαν ημέρες κατά τις οποίες κατάφερνε να πουλήσει μόνο ένα-δύο ζευγάρια.

"Από την Πρωτοχρονιά είμαστε πολύ στενοχωρημένοι. Δεν ξέρω οι Έλληνες πως θα καταφέρουν να αντιμετωπίσουν την κρίση τους, χωρίς αυτούς όμως εμείς χαθήκαμε", λέει η ίδια. Σε ένα άλλο κατάστημα η πωλήτρια δηλώνει ότι αν αγοράσουμε κάτι "θα της κάνουμε τον σεφτέ" της εβδομάδας (είναι Πέμπτη). Μιλάμε ότι είναι υπέροχο οι υπάλληλοι των καταστημάτων να είναι τόσο ευγενικοί και πρόθυμοι, δεν μπορούμε όμως να ξεχάσουμε πως λίγο πριν την ένταξη της Βουλγαρίας στην Ε. Έ. οι πωλητές στο Σανδάνσκι εξυπηρετούσαν τους Βούλγαρους πελάτες τους στα γρήγορα και πρόχειρα σε αντίθεση με τους πιο φερέγγυους Έλληνες.

Η πόλη του Πέτριτς δεν είναι ούτε τόσο λαμπερή, ούτε τόσο ηλιόλουστη, όσο το Σανδάνσκι, ενώ ο φόβος της ελληνικής κρίσης είναι πιο ισχυρός και πιο φρέσκος. "Έρχονται και πάλι, αλλά δεν είναι όπως παλιά" – είναι μια φράση που ακούγεται παντού. Πωλήτριες στην αγορά των πιο κακόγουστων λευκών ειδών, που κοστίζουν 5 λέβα, ισχυρίζονται πως είναι ένας μύθος το ότι οι Έλληνες αγοράζουν μαζικά κουβέρτες και σεντόνια. Μια γυναίκα που εργάζεται σ’ ενα κεντρικό κατάστημα αθλητικών ειδών λέει πως είναι πολύ στενοχωρημένη. Κατά τη γνώμη της από τις αρχές του έτους πολλά καταστήματα κλείνουν επειδή δεν είναι σε θέση να πληρώνουν το ενοίκιό τους. Τα λόγια της δεν επιβεβαιώθηκαν κατά τον γύρο μας – στον κεντρικό δρόμο όλα τα καταστήματα λειτουργούσαν, στο νεοχτισμένο εμπορικό κέντρο όμως πολλά από τα καταστήματα ακόμη ενοικιάζονταν και παρέμεναν άδεια. Άδειες, αν και ανοιχτές, ήταν και οι περισσότερες καφετέριες της πόλης, ενώ μια σερβιτόρα μας εξήγησε ότι από τις αρχές του χρόνου έρχονταν όλο και λιγότεροι Έλληνες τουρίστες. 

Οι καινούριες εσοχές της αγοράς