Galery

1

Στις χώρες με «Εν μέρει Ελευθερία του Τύπου» κατατάσσεται η Βουλγαρία το 2013, σύμφωνα με την ετήσια έκθεση του μη κερδοσκοπικού ερευνητικού οργανισμού Freedom House που εδρεύει στις ΗΠΑ. Η Βουλγαρία κατατάσσεται στην 77^η θέση μεταξύ των 196 χωρών που εξετάστηκαν. Μπροστά από τη Βουλγαρία  είναι η Σερβία, ενώ η Ρουμανία βρίσκεται στην 88^η θέση και η Ελλάδα - στην 85^η θέση. Σε σχέση με το 2012 δεν υπάρχει ουσιαστική αλλαγή, διότι πέρσι η χώρα κατατάχτηκε στην 78^η θέση μεταξύ των 197 χωρών.

Στην περιοχή της Κεντρικής και της Ανατολικής Ευρώπης και της πρώην Σοβιετικής Ένωσης η Βουλγαρία κατατάσσεται στην 11^η θέση από 29 χώρες συνολικά. Σε αυτή την ομάδα όμως υπάρχουν μόνο 7 χώρες με ελεύθερα ΜΜΕ, 13 – με εν μέρει ελεύθερα,  ενώ σε 9 χώρες, μεταξύ των οποίων είναι και η Ρωσία τα μίντια δεν θεωρούνται ελεύθερα.

Η φετινή έκθεση για την περιοχή είναι η χειρότερη εδώ και δεκαετίες, λόγω και του γεγονότος πως εδώ βρίσκονται 3 από τις 8 χώρες με το πιο καταπιεστικό προς τα ΜΜΕ καθεστώς, ενώ χωρίς πρόσβαση σε ελεύθερα μέσα ενημέρωσης μένει το 56% του πληθυσμού. Ο μέσος δείκτης για την πρώην Σοβιετική Ένωση και για τις πρώην κουμμουνιστικές χώρες μειώνεται εδώ και 5 χρόνια.  

φωτογραφία freedomhouse.org

Το 32% των 197 χωρών (δηλαδή 63 χώρες) στην κατάταξη έχουν ελεύθερα μίντια, το 36% (δηλαδή 70 χώρες) - εν μέρει ελεύθερα, ενώ στο 32% (64 χώρες) τα ΜΜΕ δεν είναι ελεύθερα. Ο δείκτης του Freedom House κρίνει κατά πόσον τα έντυπα, τα ηλεκτρονικά και τα δικτυακά μέσα μαζικής ενημέρωσης είναι ελεύθερα, αναλύοντας γεγονότα και τάσεις στα πλαίσια του προηγούμενου έτους. Ο δείκτης ξεκινάει από το μηδέν – για τη χώρα με τα πιο ελεύθερα μίντια (η Νορβηγία κατατάσσεται στην 1^η θέση με 10 βαθμούς) και φτάνει μέχρι το 100 (το Τουρκμενιστάν είναι τελευταίο με 96 βαθμούς). Η Βουλγαρία έχει 37 βαθμούς.

Η κατάταξη βασίζεται σε τρία κύρια  κριτήρια:

-το νομικό περιβάλλον στο οποίο λειτουργούν τα ΜΜΕ
-η πολιτική επίδραση πάνω στον τρόπο λειτουργίας και την πρόσβασή τους στις απαραίτητες πληροφορίες
- η οικονομική πίεση στα περιεχόμενα και τη δημοσίευση ειδήσεων.

Στο πολιτικό κριτήριο συμπεριλαμβάνεται ένας ευρύτατος κύκλος ζητημάτων – η πίεση των αρχών ή άλλων παικτών πάνω σε αυτό τι ακριβώς θα γράψουν και τι θα δείξουν τα μίντια, η λογοκρισία και η αυτολογοκρισία των δημοσιογράφων, η ικανότητα των δημοσιογράφων να καλύπτουν γεγονότα, καθώς και η βία εναντίον των δημοσιογράφων.

Στο οικονομικό κριτήριο συμπεριλαμβάνονται η δομή, η διαφάνεια και η συγκέντρωση της ιδιοκτησίας των μίντια, τα έξοδα για την παραγωγή και τη διανομή, και η επίδραση των διαφημίσεων, των  χρηματοδοτήσεων και των δωροδοκιών στα  περιεχόμενα.

Υπό την έννοια αυτή η κατάταξη δείχνει όχι μόνο την πολιτική και τις πράξεις των κυβερνήσεων αλλά και τη συμπεριφορά των ίδιων των μέσων ενημέρωσης και στο πιο καταπιεστικό καθεστώς, καθώς και το ρόλο των διάφορων παραγόντων, έξω από την κυβέρνηση.

φωτογραφία freedomhouse.org

Μεταξύ των βασικών συμπερασμάτων στην έκθεση του Freedom House αναφέρεται και ο ισχυρός ρόλος των λεγόμενων καινούριων μέσων ενημέρωσης. Η δημοσιογραφία των πολιτών, συμπεριλαμβανομένων των κοινωνικών δικτύων, των micro blogs, των κινητών τηλεφώνων και άλλων πληροφοριακών και συγκοινωνιακών τεχνολογιών βοήθησαν τις αλλαγές στις χώρες της Μέσης Ανατολής και εμπόδισαν τις κυβερνήσεις της Ρωσίας και της Κίνας για παράδειγμα να κυριαρχούν εξ ολοκλήρου στο χώρο των μέσων μαζικής ενημέρωσης. Στην έκθεση υπογραμμίζεται πως μερικές κυβερνήσεις προσπαθούν να περιορίσουν τα μίντια τέτοιου είδους μέσω των νομικών ρυθμίσεων, της σύλληψης των bloggers και μπλοκαρίσματος των on line πληροφοριών και των υπηρεσιών SMS σε ορισμένες περιοχές στις οποίες υπάρχει πολιτική ένταση.

Από το  Freedom House δηλώνουν πως δεν υπάρχουν αδιάβλητες εκλογές χωρίς ελεύθερα μέσα ενημέρωσης. Οι πολιτικές μάχες σε μερικές χώρες έδειξαν πως δεν μπορεί να υπάρχει ελεύθερο περιβάλλον εκεί όπου η νομοθεσία επιτρέπει στις αρχές (για παράδειγμα στη Ρωσία, την Ουκρανία, τη Βενεζουέλα) να  ελέγχουν τα μίντια και να χειρίζονται την κάλυψη των εκλογικών εκστρατειών.

φωτογραφία freedomhouse.org

Στην έκθεση αναφέρεται ότι η ελευθεροτυπία στην Ευρώπη αδυνάτισε λόγω της οικονομικής κρίσης – για παράδειγμα στην Ελλάδα, η οποία κατέβηκε στην κατηγορία των χωρών με εν μέρει ελεύθερα μίντια. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα μια γενικότερη εντύπωση ότι τα ΜΜΕ στην Ελλάδα δεν μπορούν πλέον να φέρουν εις πέρας τον ρόλο τους ως ανεξάρτητοι παρατηρητές και να συνεχίσουν να ενημερώνουν επαρκώς τους Έλληνες πολίτες για κρίσιμης σημασίας θέματα που τους απασχολούν, όπως τα μέτρα λιτότητας και η διαφθορά.

Οι «χειρότερες από τις χειρότερες» όπως αποκαλούνται στην έκθεση είναι 8 χώρες - η Λευκορωσία, η Κούβα, η Ισημερινή Γουινέα, η Εριθρέα, το Ιράν, η Βόρεια Κορέα, το Τουρκμενιστάν και το Ουζμπεκιστάν.