Η Βουλγαρία κατέχει την πέμπτη θέση στην Ευρώπη στην παχυσαρκία του ενήλικου πληθυσμού, και την έκτη στην κατάταξη των παιδιών.
Η Βουλγαρία βρίσκεται ανάμεσα στις πρώτες θέσεις παγκοσμίως στην νοσηρότητα και θνησιμότητα λόγω εγκεφαλικού επεισοδίου, καθώς και στην πορεία του εμφράγματος του μυοκαρδίου.
Όλες αυτές οι παθήσεις σχετίζονται με την παχυσαρκία και το υπέρμετρο βάρος των Βουλγάρων, εξήγησε ο αναπλ. καθ. Δρ. Σβετοσλάβ Χαντζίεφ, μέλος της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας των Επιστημών Διατροφής (EANS) και συντονιστής για τη Βουλγαρία του πανευρωπαϊκού διαιτολογικού προγράμματος DiOGenes το οποίο ολοκληρώνεται φέτος. Η παχυσαρκία αποτελεί σοβαρό πρόβλημα όχι μόνο στη Βουλγαρία, αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο. Σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας μεταξύ του 45 και 50% του πληθυσμού ηλικίας 14 ετών και άνω στις Η. Π. Α., τον Καναδά, την Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία, πάσχουν από παχυσαρκία, ενώ σε ορισμένες περιοχές της Γερμανίας, της Μεγάλης Βρετανίας και της Τσεχίας αυτό το ποσοστό ξεπερνάει το 50%.
Δηλαδή κάθε δεύτερος πολίτης αυτών των χωρών κουβαλάει ένα σάκο περιττών κιλών, πράγμα που μετατρέπεται σε ιατρικό κοινωνικό πρόβλημα. Σε παγκόσμιο επίπεδο το πρόβλημα της παχυσαρκίας έχει μετατραπεί σχεδόν σε παγκόσμια πανδημία, σχολιάζουν οι ειδικοί. Σύμφωνα με τις έρευνες του προγράμματος DiOGenes η Βουλγαρία κατέχει την πέμπτη θέση στην Ευρώπη στην παχυσαρκία του ενήλικου πληθυσμού, και την έκτη στην παχυσαρκία των παιδιών (ηλικίας από 11 έως 17 ετών). Η Βουλγαρία βρίσκεται πολύ πιο μπροστά όμως, όσον αφορά την νοσηρότητα που οφείλεται στην παχυσαρκία, καθώς και την διαμόρφωση κακών συνηθειών διατροφής, που επίσης αρρωσταίνουν τον Βούλγαρο. Τα στοιχεία της μελέτης φανερώνουν πως οι υψηλότερες αξίες του δείκτη του σωματικού βάρους, της υψηλής αρτηριακής πίεσης και του ετερογενούς δείκτη, παρουσιάζονται στις ηλικίες μεταξύ 45-54 ετών. Αυτή η πιο παραγωγική ηλικία φέρνει και τους πιο επικίνδυνος παράγοντες της νοσηρότητας του πληθυσμού.Η αναλογία των παχύσαρκων γυναικών έναντι των αντρών είναι 3:2. Κι ενώ στις Ηνωμένες Πολιτείες και σε μερικές ευρωπαϊκές χώρες διαπιστώνεται τερματισμός της αύξησης της παχυσαρκίας, στη Βουλγαρία αυτό το φαινόμενο εξαπλώνεται όλο και περισσότερο. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Δρ. Χαντζίεφ μέσα σε 20 χρόνια ο αριθμός των παχύσαρκων στη Βουλγαρία έχει αυξηθεί σχεδόν διπλάσια - το 1986 υπήρχαν περίπου 800 χιλ. άτομα με παχυσαρκία, ενώ το 2006 ο αριθμός τους φτάνει περίπου το 1,4 εκ. Οι βασικοί εγωγενείς παράγοντες παχυσαρκίας είναι η μη σωστή διατροφή, η καθιστική ζωή και το αυξημένο ψυχοκοινωνικό άγχος.
Η πολυφαγία, η υπέρμετρη δηλαδή κατανάλωση τροφής, αποτελεί μια από τις σημαντικότερες αιτίες της νοσογόνου παχυσαρκίας.
Ως σημαντική αιτία της παχυσαρκίας μπορεί να αναφερθεί και η υπέρμετρη κατανάλωση τροφίμων υψηλής ενέργειας όπως ζάχαρη, μαρμελάδες, γλυκά, αρτοσκευάσματα και προϊόντα ζαχαροπλαστικής, λιπαρές τροφές κτλ. Ενώ στις αρχές του περασμένου αιώνα η μέση ετήσια κατά κεφάλη κατανάλωση ζάχαρης στη Βουλγαρία έφτανε τα 2 κιλά, σήμερα φτάνει περίπου τα 36 κιλά – σχεδόν 20 φορές περισσότερο. Από το 1960 μέχρι σήμερα η κατανάλωση ζωικών λίπων έχει αυξηθεί κατά 125%. Τα στοιχεία δείχνουν και υπέρμετρη κατανάλωση ψωμιού (28% περισσότερη από την απαραίτητη) και ελαίου (περίπου 2,5 φορές περισσότερη από τα καθιερωμένα όρια).
Την ίδια στιγμή η κατανάλωση των βασικών τροφίμων βρίσκεται κάτω από τα απαραίτητα όρια - κατά 16% λιγότερο κρέας, 32% λιγότερα λαχανικά και περίπου 2 φορές λιγότερα φρούτα. "Παχαίνω από τα νεύρα μου" – πολύ συχνά τα ψυχοτραύματα της σύγχρονης κοινωνίας μας αποτελούν μια από τις σημαντικότερες αιτίες της παχυσαρκίας. Πολλοί ασθενείς με παχυσαρκία αναφέρουν ως αίτιο εμφάνισης της ασθένειάς τους τον θάνατο οικείου προσώπου, το διαζύγιο, μια κοινωνική αποτυχία κτλ. Η θεραπεία στις περιπτώσεις αυτές απαιτεί τόσο ένα πρόγραμμα διατροφής και κίνησης, όσο και μια κατάλληλη ψυχοθεραπευτική προσέγγιση, εξηγεί ο Δρ. Χαντζίεφ. Τα τρόφιμα χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη και υψηλής περιεκτικότητας σε πρωτεΐνες είναι πολύ κατάλληλα για ασθενείς με παχυσαρκία ή για άτομα που έχουν προδιάθεση για παχυσαρκία. Σύμφωνα με τον Δρ. Χαντζίεφ η παραδοσιακή βουλγαρική διατροφή είναι πλούσια σε τρόφιμα χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη που πρέπει να βρίσκονται στο τραπέζι μας σε ημερήσια βάση – όλα τα όσπρια, οι φακές, ο αρακάς, το καφέ ρύζι, τα φρούτα και τα λαχανικά, το μαύρο ψωμί, το ψωμί ολικής αλέσεως κτλ. Στα προϊόντα αυτά πρέπει να προστεθούν το άπαχο κρέας, το γάλα και τα γαλακτοκομικά προϊόντα, τα αβγά, το άπαχο ψάρι. Οπωσδήποτε πρέπει να αποφεύγονται τα έντονα καρυκεύματα, οι αλμυρές και οι πικάντικες τροφές, τα αρτοσκευάσματα από άσπρο αλεύρι, τα προϊόντα ζαχαροπλαστικής, η υπερβολική κατανάλωση οινοπνεύματος. Μετά το φαγητό δεν πρέπει να αισθάνεται κανείς ότι παραχόρτασε, δεν πρέπει να νιώθει όμως και πείνα. Το αίσθημα της πείνας εμποδίζει την αποκατάσταση του σωματικού βάρους.
Μετά το φαγητό δεν πρέπει να ξεκουραζόμαστε αλλά να βγούμε μια βόλτα, θα ήταν πολύ ωφέλιμο.
Οι έρευνες του προγράμματος DiOGenes έδειξαν επίσης πως οι άνθρωποι που χάνουν πιο γρήγορα κιλά στην αρχή ενός προγράμματος διατροφής, έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα επιτυχημένης διατήρησης του βάρους τους. Τα αποτελέσματα φανερώνουν επίσης πως αν την πρώτη εβδομάδα ενός προγράμματος διατροφής διάρκειας 8 εβδομάδων, το βάρος μειωθεί τουλάχιστον κατά 2,5 κιλά, στο τέλος του προγράμματος οι άνθρωποι που πέτυχαν ακριβώς αυτή τη μείωση, θα φτάσουν το καλύτερο δυνατό βάρος τους.