Galery

1

Η Βουλγαρία κατέχει την πρώτη θέση σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση όσον αφορά τον αναλφαβητισμό, αφού το 41% των Βουλγάρων μαθητών δεν είναι πλήρως εγγράμματοι. Αυτό δείχνει μια κατάταξη για τον εκπαιδευτικό και επιστημονικό τομέα, η οποία δημιουργήθηκε βάσει της έρευνας μιας ομάδας του Κέντρου Δημογραφικής Πολιτικής με επικεφαλής τον καθηγητή Πέταρ Ιβανόφ.

Σε παγκόσμια κλίμακα για το 2012 η Βουλγαρία κατέχει την 53^η θέση στον κόσμο όσον αφορά τον αλφαβητισμό (Literacy), ενώ πολύ πιο μπροστά βρίσκονται χώρες όπως το Κιργκιζστάν, Τρινιντάντ και Τομπάγκο, Τουρκμενιστάν, Τόνγκα κτλ. Σύμφωνα με μια έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με το Πρόγραμμα Σύγκλισης για το 2012-2015, το ποσοστό ανθρώπων με δυσκολίες στην ανάγνωση στη Βουλγαρία είναι το υψηλότερο στην ΕΕ.

Η ανάλυση του Κέντρου εντοπίζει τα προβληματικά σημεία του βουλγαρικού εκπαιδευτικού συστήματος.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Κέντρου, οι αναλφάβητοι Βούλγαροι πολίτες αποτελούν πλέον το 50-60% του πληθυσμού. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, το 41% των ατόμων μέχρι 16 ετών είναι αναλφάβητοι (προς σύγκριση, στη Φινλανδία το ποσοστό αυτό είναι 8,1%). Από το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Πολιτικής αναφέρουν ότι περίπου το 70% των Βουλγάρων πολιτών που είναι άνεργοι είναι εντελώς αγράμματοι.

Η βουλγαρική γλώσσα είναι ξένη για ένα μεγάλο μέρος των Βουλγάρων μαθητών. Σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Παιδείας, Νεολαίας και Επιστήμης, για πάνω από τους μισούς μαθητές από την πρώτη μέχρι την τρίτη τάξη Δημοτικού η βουλγαρική δεν είναι μητρική γλώσσα και αντιμετωπίζουν προβλήματα στην εκμάθησή της.

Ο δείκτης νοημοσύνης του έθνους (National IQ Scores) επίσης μειώνεται. Για πολλά χρόνια οι Βούλγαροι με υπερηφάνεια κατείχαν τις πρώτες θέσεις σε σχέση με το δείκτη αυτό, ενώ τώρα στον κατάλογο των 113 χωρών βρίσκονται στην 47^η θέση, πολύ πιο πίσω από χώρες όπως τη Μογγολία, τη Μολδαβία, το Καζαχστάν κτλ. Μια από τις αιτίες είναι η κατάσταση του εκπαιδευτικού συστήματος. Στη Βουλγαρία οι αριστούχοι μαθητές αποτελούν μόλις το 2,8%, ενώ στη Φινλανδία για παράδειγμα είναι 14,5%, δηλαδή περίπου 5 φορές περισσότεροι.

Το 38% των παιδιών στη Βουλγαρία δεν ολοκληρώνουν την εκπαίδευσή τους, ενώ πολλοί άλλοι δεν έχουν πάει καθόλου σχολείο. Περίπου το 1/3 των μαθητών που είναι υποχρεωμένοι από το νόμο να μορφωθούν, δεν πάνε σχολείο.

Μια άλλη αρνητική τάση, σημαντικός παράγοντας για τη στατιστική: πολλές από τις μαθήτριες (παιδιά κυρίως των τσιγγάνων) από την 5^η τάξη Δημοτικού μέχρι την 1^η τάξη Γυμνασίου, οι γονείς των οποίων εξακολουθούν να παίρνουν επίδομα ανατροφής παιδιών επειδή είναι ανήλικες, σταματούν το σχολείο και γεννούν παιδιά.

Στη Βουλγαρία υπάρχουν τεράστιες διαφορές, που εξακολουθούν να μεγαλώνουν ακόμη περισσότερο, στην εκπαιδευτική πρακτική και τα αποτελέσματά της μεταξύ των σχολείων στις μεγάλες και τις μικρές πόλεις και χωριά, μεταξύ των σχολείων στην πρωτεύουσα Σόφια και των σχολείων στην υπόλοιπη χώρα γενικά.

Σημαντικές διαφορές υπάρχουν στην αποτελεσματικότητα της εκπαίδευσης στα διάφορα κοινωνικά στρώματα: δυστυχώς, τα καλύτερα αποτελέσματα παρατηρούνται στους μαθητές από πλούσιες οικογένειες, ενώ τα παιδιά των φτωχότερων έχουν αρκετά χειρότερες επιδόσεις. Η εκπαίδευση στα επίλεκτα δημόσια σχολεία με ειδική επιλογή για παιδιά εύπορων οικογενειών είναι πολύ καλύτερη σε σχέση με τα σχολεία για όχι τόσο εύπορες οικογένειες.

Με άλλα λόγια, μπορεί κανείς να καταλήξει στο δυσάρεστο συμπέρασμα ότι στη Βουλγαρία δεν μπορούν να μιλάνε για ίσα δικαιώματα, ίσες δυνατότητες και ίση αφετηρία στην εκπαίδευση.

"Το σχολείο εγκατέλειψε τις διαπαιδαγωγικές του λειτουργίες", αναφέρεται μεταξύ άλλων στην έρευνα.

Όσον αφορά την τριτοβάθμια εκπαίδευση όσο στα κρατικά, τόσο και στα ιδιωτικά ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα, αυτή βασίζεται μόνο στην αρχή απόκτησης του μέγιστου δυνατού κέρδους, που δεν ανταποκρίνεται στις ακαδημαϊκές απαιτήσεις της σύγχρονης εκπαίδευσης, τονίζουν από το Κέντρο Δημογραφικής Πολιτικής. Τα στοιχεία τους δείχνουν ότι στη Βουλγαρία λειτουργεί μια ολόκληρη «βιομηχανία» πλαστών πτυχίων, υπάρχει αγορά επιστημονικών βαθμών και τίτλων. Ένα μεγάλο ποσοστό των ξένων φοιτητών στη χώρα είναι τουρκικής υπηκοότητας που παίρνουν πτυχίο επί πληρωμή, ενώ σε μερικές περιπτώσεις δεν ξέρουν καν βουλγαρική γλώσσα. Τα τελευταία 20 χρόνια περίπου 350.000–400.000 Βούλγαροι και μεγάλος αριθμός ξένοι πολίτες απέκτησαν πλαστά πτυχία και έγγραφα ειδίκευσης.

Επιπλέον, λείπουν οποιεσδήποτε σχέσεις μεταξύ των πανεπιστημίων και των επιχειρήσεων, "παράγονται μαζικά άχρηστοι ειδικοί". Έτσι για παράδειγμα τα τελευταία χρόνια στη Βουλγαρία μεγάλο ποσοστό των πτυχιούχων είναι απόφοιτοι Νομικής, Μάνατζμεντ, Μάρκετινγκ και άλλων δημοφιλών ειδικοτήτων, ενώ στην αγορά υπάρχει κορεσμός, πολύ μεγαλύτερος από τις ανάγκες της κοινωνίας.

Στα πανεπιστήμια υπάρχουν άχρηστες Σχολές, που εξυπηρετούν μονάχα τα συμφέροντα των ηλικιωμένων καθηγητών, λένε από το Κέντρο.

Οι εμπειρογνώμονες του Κέντρου Δημογραφικής Πολιτικής δίνουν το παράδειγμα πολλών ευρωπαϊκών χωρών, στις οποίες η τριτοβάθμια εκπαίδευση είναι δωρεάν – όπως στην Αυστρία, τη Δανία, τη Φινλανδία, τη Νορβηγία και τη Σουηδία. Στην Κύπρο, τη Μάλτα, την Ελλάδα και την Σκωτία, πληρώνονται μόνο οι μεταπτυχιακές σπουδές.