Galery

1

Με την σημερινή κατάσταση και τάσεις η διάσωση του συνταξιοδοτικού συστήματος απαιτεί ριζοσπαστικά μέτρα και ολοκληρωτική αναδιάρθρωση. Ποια είναι αυτά; Τι ακριβώς πρέπει να κάνουν οι κυβερνώντες; Τα ερωτήματα αυτά έχουν το φορτίο του αμφιλεγόμενου, εδώ οι απόψεις διίστανται. Όλοι οι εμπειρογνώμονες όμως είναι ομόφωνοι για το τι δεν πρέπει να κάνουν οι κυβερνώντες. Δεν πρέπει για παράδειγμα να διευρύνονται οι δυνατότητες πρόωρης συνταξιοδότησης. Ακριβώς το αντίθετο – η πρόωρη συνταξιοδότηση πρέπει σιγά σιγά να καταργηθεί, αρχικά βέβαια, πρέπει να περιοριστεί. Τουλάχιστον μέσα από την αύξηση της ελάχιστης προϋπηρεσίας και την καθιέρωση ελάχιστου ορίου ηλικίας για την συνταξιοδότηση των στρατιωτικών και των αστυνομικών για παράδειγμα. Την άποψη αυτή συμμερίζεται και ο υπουργός Εργασίας, ο εμπειρογνώμονας-πολιτικός. «Η πρόωρη συνταξιοδότηση αποτελεί πρόβλημα του ασφαλιστικού συστήματος», είπε ο υπουργός Αντέμοφ. Οι συνάδελφοί του όμως, που είναι μόνο πολιτικοί, ετοιμάζονται να κάνουν ακριβώς το αντίθετο.

Πέρσι έγινε ένα μικρό βήμα προς την σωστή κατεύθυνση όσον αφορά τους στρατιωτικούς. Η απαιτούμενη προϋπηρεσία αυξήθηκε από τα 25 στα 27 έτη. Καθιερώθηκε και ελάχιστο όριο ηλικίας για την συνταξιοδότηση. Τώρα όμως ετοιμάζεται η επιστροφή των παλιών κριτηρίων. Η πρωτοβουλία ανήκει στους σοσιαλιστές, όμως κατά την ψήφιση στην αρμόδια Κοινοβουλευτική επιτροπή ακόμη και οι βουλευτές από το Κίνημα Δικαιωμάτων και Ελευθεριών της τουρκικής μειονότητας δεν υποστήριξαν τον υπουργό Εργασίας που είναι από το κόμμα τους. Σύμφωνα με τους βουλευτές που κατέθεσαν το νομοσχέδιο η απαίτηση για το όριο ηλικίας πρέπει να καταργηθεί, επειδή υπάρχει διάκριση και θέτει "τους Βούλγαρους στρατιωτικούς σε δυσμενή θέση έναντι των υπόλοιπων κατηγοριών". Βέβαια, η δυσμενής θέση λόγω διάκρισης θα μπορούσε να αποφευχθεί και στην αντίθετη κατεύθυνση – με την καθιέρωση ορίου ηλικίας για την συνταξιοδότηση και στις «υπόλοιπες κατηγορίες», για παράδειγμα για τους αστυνομικούς, πράγμα για το οποίο επιμένουν όλοι οι εμπειρογνώμονες και ο ίδιος ο υπουργός Εργασίας. Το αίτημά τους όμως αντιμετωπίζει σθεναρή αντίσταση και κατά πάσα πιθανότητα δε θα γίνει δεκτό.

Υπάρχει κάτι ακόμη που σύμφωνα με τους εμπειρογνώμονες, δεν πρέπει οι κυβερνώντες να κάνουν, αλλά όλα δείχνουν πως θα το κάνουν: η καθιερωμένη από την προηγούμενη κυβέρνηση βαθμιαία αύξηση του ορίου ηλικίας για την συνταξιοδότηση θα «παγώσει» για ένα χρόνο με το επιχείρημα ότι οι άνθρωποι χρειάζονται «να πάρουν μια ανάσα». Μετά όμως, όπως γίνεται συνήθως με τέτοιες οδυνηρές μεταρρυθμίσεις, το «ξεπάγωμα» θα είναι ακόμη πιο δύσκολο, και τελικά για να αναπληρωθεί η σημερινή αναβολή, η αύξηση του ορίου ηλικίας για την συνταξιοδότηση θα πρέπει να γίνει πολύ πιο γρήγορα και οδυνηρά. Διότι, όπως λέει και ο υπουργός Εργασίας "πρέπει να το καταλάβουμε όλοι, πως η αύξηση του ορίου ηλικίας είναι μονόδρομος".

Γιατί το κάνουν;

Οι τελικές αποφάσεις ακόμη δεν έχουν ληφθεί. Δεν είναι αργά οι πολιτικοί να ακούσουν τις προειδοποιήσεις των εμπειρογνωμόνων και τα λάθη να αποφευχθούν. Όπως φαίνεται όμως, όλο και πιο απίθανο είναι να κάνουν κάτι τέτοιο. Και η έτοιμη απάντηση στο ερώτημα "γιατί" λέει: για το καλό των πολιτών.

Οι προθέσεις των κυβερνώντων θα προκαλέσουν άλλο ένα χτύπημα για το ασφαλιστικό σύστημα με ευρείες επιπτώσεις σε όλη την οικονομία και τον κοινωνικό τομέα. Το πιο ορατό αποτέλεσμά τους θα είναι περίπου τα 250 εκατ. λέβα (περίπου 125 εκατ. ευρώ) πρόσθετες δαπάνες (σύμφωνα με τους υπολογισμούς του Εθνικού Ασφαλιστικού Ινστιτούτου). Οι δαπάνες αυτές θα δώσουν άλλη μια ώθηση του συστήματος στην κατολίσθησή του προς τα κάτω – προς όλο και μεγαλύτερο έλλειμμα, όλο και περισσότερα χρήματα για συντάξεις από τον προϋπολογισμό, όλο και λιγότερα χρήματα για παιδεία, υγεία, υποδομές κτλ., όλο και χαμηλότερη οικονομική ανάπτυξη, όλο και λιγότερες θέσεις εργασίας, όλο και λιγότερη εμπιστοσύνη στο συνταξιοδοτικό σύστημα, όλο και μεγαλύτερος κλάδος της παραοικονομίας, πάντα τόσο χαμηλές συντάξεις...

Επομένως η πιο πιθανή εξήγηση για την στάση των πολιτικών είναι άλλη: εξαγορά βραχυπρόθεσμης συγκυριακής υποστήριξης μέσω καθαρά λαϊκιστικών δώρων για λογαριασμό του μακροπρόθεσμου κοινωνικού συμφέροντος. Το κόστος θα το πληρώσουν όλοι.