Galery

1

Πολίνα Σπαρτιάνοβα

Στο κέντρο της Σόφιας απέναντι από το Πανεπιστήμιο Σόφιας και κοντά στο κτήριο της Βουλής βρίσκεται το μεγαλύτερο αρχιτεκτονικό μνημείο της Βουλγαρίας.

Έχει χτιστεί σε έκταση 2.000 τ.μ. και τα εγκαίνιά του έγιναν στις 7 Σεπτεμβρίου του 1954 με αφορμή τη συμπλήρωση 10 ετών από την είσοδο των σοβιετικών στρατευμάτων στη χώρα με στόχο να την απελευθερώσουν από τον φασισμό. Στην κατασκευή του μνημείου έλαβε μέρος μια μεγάλη ομάδα καλλιτεχνών – γλύπτες, ζωγράφοι και αρχιτέκτονες με επικεφαλής του αρχιτέκτονα Ντάνκο Μίτοφ.

Μπροστά από το μνημείο στις δύο πλευρές του έχουν στηθεί δύο συμπλέγματα γλυπτών που απεικονίζουν στιγμές από την θερμή υποδοχή του Σοβιετικού Στρατού στη Βουλγαρία το 1944. Τα συμπλέγματα αυτά έχουν δημιουργηθεί από μια ομάδα καλλιτεχνών με επικεφαλής τον καθηγητή Ιβάν Φούνεφ και έχουν τίτλο: „Ο βουλγαρικός λαός υποδέχεται τον απελευθερωτικό Σοβιετικό Στρατό με ψωμί και αλάτι, με λουλούδια και δώρα". Το ίδιο το μνημείο αποτελεί μια υψηλή πυραμίδα πάνω στην οποία υψώνεται ένα άγαλμα ύψους 8 μέτρων που απεικονίζει έναν σοβιετικό στρατιώτη, έναν Βούλγαρο εργάτη και μια μητέρα με το παιδί της, οι οποίοι έχουν νικήσει τον φασισμό και τώρα βαδίζουν στον „φωτεινό δρόμο του σοσιαλισμού”.

Στο κάτω μέρος του μνημείου έχουν τοποθετηθεί ανάγλυφες συνθέσεις που παριστάνουν διαδοχικά την δημιουργία, την ενίσχυση και την νικηφόρα πορεία του Σοβιετικού Στρατού.  Το ανατολικό ανάγλυφο παρουσιάζει την σύνθεση „Οκτώβρης 1917", και αποτελεί έργο του καθηγητή Λιουμπομίρ Ντάλτσεφ. Έχουν απεικονιστεί ναύτες, στρατιώτες, εργάτες, κοπέλες, που σχηματίζουν με επαναστατικό ενθουσιασμό τον Σοβιετικό Στρατό. Το επόμενο ανάγλυφο από την νότια πλευρά παρουσιάζει την σύνθεση „Τα πάντα για το μέτωπο, τα πάντα για τη νίκη" του γλύπη Πέταρ Ντοϊτσίνοφ και δείχνει τον σοβιετικό λαό που καταβάλλει όλες τις προσπάθειές του ώστε να βοηθήσει τον στρατό του.

Στο δυτικό ανάγλυφο με τίτλο „Ο Μεγάλος Πατριωτικός Πόλεμος της Σοβιετικής Ένωσης" του γλύπτη Βασίλ Ζαχάριεφ απεικονίζεται η πολεμική ορμή και η ακατανίκητη δύναμη του Σοβιετικού Στρατού στον πόλεμο εναντίον των χιτλερικών εισβολέων. Στην εμπρόσθια πλευρά του μνημείου υπάρχει μια επιγραφή: „Στον απελευθερωτικό Σοβιετικό Στρατό από τον ευγνώμονα βουλγαρικό λαό". Από τις δύο πλευρές του μνημείου έχουν τοποθετηθεί 10 βάθρα με χάλκινα στεφάνια δάφνης που συμβολίζουν τις 10 σημαντικότερες νίκες του Σοβιετικού Στρατού κατά του γερμανικού φασιστικού στρατού.

Μετά το 1989 (όταν κατέρρευσε το κομμουνιστικό καθεστώς στη χώρα) το μνημείο του Σοβιετικού Στρατού έγινε αντικείμενο έντονων συζητήσεων στη βουλγαρική κοινωνία σχετικά με την σημασία, τον προορισμό και το μέλλον του. Μετά από πολλές δημόσιες συζητήσεις το 1993 το Δημοτικό Συμβούλιο της Σόφιας έλαβε την απόφαση το μνημείο να απομακρυνθεί, αλλά αυτό δεν έγινε ποτέ, αν και είχε σταλεί και ένας γερανός για την απομάκρυνση των γλυπτών από την κορυφή του μνημείου.

Τα τελευταία χρόνια σε ένα μέρος της κοινωνίας πάλι εμφανίζονται οι ιδέες για την απομάκρυνση ή την καταστροφή του μνημείου, επειδή όπως υποστηρίζουν αποτελεί ενσάρκωση της απολυταρχικής ιστοριογραφίας για τον Σοβιετικό Στρατό ως απελευθερωτικό, και όχι ως κατοχικό.

Μετά το 2011 το μνημείο αρχίζει να μετατρέπεται σε έναν πόλο έλξης για διάφορες δράσεις της πολιτικής τέχνης, οι οποίες συχνότερα εκφράζουν διαμαρτυρία εναντίον της πολιτικής της πρώην Σοβιετικής Ένωσης και της σύγχρονης Ρωσίας.

Πριν από δύο μήνες μια από τις φιγούρες του μνημείου βάφθηκε στα χρώματα της ουκρανικής σημαίας συνοδευόμενη από την επιγραφή «Δόξα στην Ουκρανία».

Παρ’ όλο που οι κάτοικοι της Σόφιας αντιμετωπίζουν με ανάμεικτα συναισθήματα το μνημείο του Σοβιετικού Στρατού, σήμερα το μνημείο αποτελεί ένα από τα πιο δημοφιλή σημεία όπου συναντιούνται οι νέοι. Λόγω της λείας μαρμάρινης επιφάνειας έρχονται εδώ για να κάνουν skating ή απλώς να απολαύσουν τη θέα από τα σκαλιά του μνημείου. Εκεί συχνά μαζεύονται και πιο μεγάλοι για να τιμήσουν κάποια κομμουνιστική γιορτή, αν και οι γιορτές αυτές εδώ και πολύ καιρό δεν περιλαμβάνονται στο επίσημο βουλγαρικό ημερολόγιο.