Galery

1

To GRReporter λαμβάνει μέρος στην πρωτοβουλία του Βουλγαρικού Πρακτορείου Ειδήσεων και της Ένωσης των Βουλγαρικών ΜΜΕ του κόσμου προς υποστήριξη της υποψηφιότητας της Σόφιας για τον τίτλο πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης το 2019, δημοσιεύοντας μια σειρά άρθρων που παρουσιάζουν το σύμπλεγμα Άγιον Όρος της Σόφιας και τα μοναστήρια που το απαρτίζουν.

Το Άγιον Όρον της Σόφιας αποτελεί ένα μεσαιωνικό σύμπλεγμα από 14 μοναστήρια, σκήτες, ασκητήρια και παρεκκλήσια, που αναπτύχθηκε στα περίγυρα της Σόφιας και τα γύρω βουνά την εποχή του Δεύτερου Βουλγαρικού Βασιλείου (1185-1417).

Ένας από τους πιο όμορφους και γνωστούς ναούς της περιοχής είναι η εκκλησία της Μπογιάνας.

Τον μεσαίωνα όταν χτίζονται και εικονογραφούνται πολλές εκκλησίες στη Βουλγαρία, οι κανόνες της Ανατολικής Ορθοδοξίας δεν επέτρεπαν να αναφέρεται το όνομα του ζωγράφου. Θεωρούνταν ότι όχι το ταλέντο, αλλά ο Θεός καθοδηγούσε το χέρι του κατά τη δημιουργία των βιβλικών σκηνών.

Ο μυστικός ζωγράφος που ονομαζόταν ο Μάστορας της Μπογιάνας, εξακολουθεί να προκαλεί την περιέργειά μας ακόμη και σήμερα, αφού αποτελεί μυστικό ποιανού ήταν το χέρι που δημιούργησε τις εξαιρετικές τοιχογραφίες της εκκλησίας της Μπογιάνας (Boyana Church) των Αγίων Νικoλάου και Παντελεήμονα, οι οποίες της εξασφάλισαν τιμητική θέση στον κατάλογο της παγκόσμιας πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς της UNESCO.

Το μυστήριο αποκαλύφθηκε σε ορισμένο βαθμό κατά την συντήρηση της εκκλησίας το 2008, όταν βρέθηκε η επιγραφή  «Εγώ, ο Βασίλιος έγραψα». Θεωρείται πως ήταν το όνομα ενός από τους ζωγράφους.

Η ιστορία του ναού ξεκινάει στα τέλη του 10^ου αιώνα, όταν χτίστηκε το πρώτο μέρος της σημερινής εκκλησίας. Είναι μια μικρή ανατολική ρωμαϊκή εκκλησία, χτίστηκε όμως έτσι ώστε τα δύο σκέλη της και τα σκέλη του τρούλου να σχηματίσουν σταυρό. Ο σταυρός αυτός είναι εύκολα ορατός από την εξωτερική και ακόμη περισσότερο από την εσωτερική πλευρά. Από την ίδια περίοδο είναι και το πρώτο στρώμα τοιχογραφιών, τις οποίες ακόμη και σήμερα μπορεί να δει κανείς, αν και σε μικρότερο βαθμό. Παρουσιάζουν απλουστευμένα, σχηματικά και ανέκφραστα πρόσωπα, ενώ πολύ καθαρά φαίνεται η διαφορά τους από το δεύτερο στρώμα τοιχογραφιών, που δημιουργήθηκαν τον 13^ο αιώνα, οι οποίες αποτέλεσαν και την αφορμή να συμπεριληφθεί ο ναός στον κατάλογο της UNESCO.

Οι μεγαλύτερες διαφορές είναι στα ρεαλιστικά και εκφραστικά πρόσωπα που δεν είναι χαρακτηριστικά για την μεσαιωνική ζωγραφική.

Αυτό το μοναδικό δεύτερο στρώμα, έργο του Μάστορα της Μπογιάνας, δημιουργήθηκε το 1259 μαζί με την επέκταση του ναού προς τα δυτικά. Χαρακτηριστικό για το καινύργιο αυτό τμήμα της εκκλησίας είναι ότι χτίστηκε σε δύο ορόφους, που είναι πολύ σπάνιο φαινόμενο για την βουλγαρική αρχιτεκτονική.

Το κάτω μέρος προοριζόταν για κρύπτη (τάφο), ενώ το επάνω τμήμα – για οικογενειακό παρεκκλήσι.

Η δωρεά για την επέκταση προσφέρθηκε από τον σεβαστοκράτορα Καλογιάν και την σύζυγό του Ντεσισλάβα, που επιβεβαιώνεται από την επιγραφή κτήτορα και την απεικόνισή τους στον βόρειο τοίχο.

Οι κτήτορες ο σεβαστοκράτορας Καλογιάν και η σύζυγός του Ντεσισλάβα

Απέναντί τους είναι οι εικόνες του Βούλγαρου τσάρου Κωνσταντίν Ασέν και της βασίλισσας Ειρήνα. Έχουν ζωγραφιστεί πολύ ρεαλιστικά και από τις απεικονίσεις τους μπορεί κανείς να πάρει μια ιδέα όχι μόνο για την μόδα στην ενδυμασία της ανώτατης αριστοκρατίας της εποχής εκείνης, αλλά και να καταλάβει κάποια χαρακτηριστικά γνωρίσματα της νοοτροπίας και του χαρακτήρα των προσώπων.

Η πολύτιμη συλλογή της μεσαιωνικής ζωγραφικής παρουσιάζει 89 σκηνές και συνθέσεις με 240 εικόνες αγίων, αγγέλων, καθώς και τα κτητορικά και τα βασιλικά πορτραίτα. Ανάμεσά τους είναι και η παλιότερη στη χώρα απεικόνιση του Αγίου Ιωάννη της Ρίλας, της Αγίας Παρασκευής του Τύρνοβο. Ενδιαφέρον αποτελεί η σκηνή στην οποία για πρώτη φορά σε ναό έχει ζωγραφιστεί άψογα μια μισόγυμνη γυναικεία φιγούρα.

Με το χρόνο στην περιοχή γύρω από τον ναό εγκαταστάθηκαν μοναχοί και μετατράπηκε σε μοναστήρι, η παρακμή του οποίου ξεκίνησε μετά από την κατάκτηση της Σόφιας από τους Τούρκους το 1382.

Το τρίτο τμήμα της εκκλησίας δημιουργήθηκε τον 19^ο αιώνα, την περίοδο της Αναγέννησης, από τους κατοίκους της Μπογιάνας.

Η εκκλησία της Μπογιάνας εντυπωσιάζει και με μια καταπληκτική αυλή, που δημιουργήθηκε σύμφωνα με το σχέδιο του τσάρου Φερδινάνδου. Ύστερα από εντολή του φυτεύτηκαν και τρία ερυθρόδεντρα που εισήχθησαν από την Βόρεια Αμερική. Ανάμεσά τους βρίσκεται ο τάφος της δεύτερης συζύγου του Ελεονόρα.

Η εκκλησία είναι το αρχιτεκτονικό μνημείο της Βουλγαρίας που δέχεται τους περισσότερους επισκέπτες κάθε χρόνο.

Μια επιπλέον γοητεία του δίνει και η δροσερή αγκαλιά του βουνού Βίτοσα.