Δε μπορώ να συμφωνήσω απολύτως μαζί σας, ότι η Βουλγαρία δεν προσέλκυσε μεγάλες στρατηγικές επενδύσεις. Υπάρχουν ονόματα στρατηγικών επενδυτών στη χώρα. Το πρόβλημα είναι ότι η παρουσία τους δεν αξιοποιήθηκε, ώστε να προσελκυστούν καινούργιες επενδύσεις ή να εφαρμοστεί το λεγόμενο φαινόμενο του ντόμινο. Ένα άλλο πρόβλημα με τους επενδυτές αυτού του τύπου είναι ότι δεν ασκούνταν αρκετά αποτελεσματικός έλεγχος και δεν υπήρχε αρκετή διαφάνεια στην δραστηριότητά τους. Δεν είναι αρκετό απλώς να προσελκύσουμε τις επενδύσεις. Πρέπει και να ελέγχουμε αν ο επενδυτής τηρεί τις υποχρεώσεις του. Με άλλα λόγια, δεν μπορούμε να πούμε ότι στη Βουλγαρία δεν υπήρχαν μεγάλοι στρατηγικοί επενδυτές, αλλά η αντιμετώπισή τους δεν ήταν σωστή.
Ένα από τα αδύνατα σημεία της Βουλγαρίας είναι ότι πούλησε ένα μεγάλο μέρος των περιουσιακών της στοιχείων σε πολύ χαμηλές τιμές. Ένα άλλο - ότι δεν περίμενε για ορισμένο χρονικό διάστημα πριν πραγματοποιήσει τις πωλήσεις.
Ποιες είναι οι πιο αποτυχημένες αποκρατικοποιήσεις στη Βουλγαρία;
Δε θέλω να ανφέρω συγκεκριμένα ονόματα, αλλά η αποκρατικοποίηση του τραπεζικού κλάδου θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί λίγο αργότερα, ή να πουληθεί σε καλύτερες τιμές. Στον κλάδο της ενέργειας (εκτός από το ηλεκτρικό ρεύμα) επίσης έχουμε τέτοια παραδείγματα. Στην ηλεκτρική ενέργεια αρκεί να κοιτάξουμε τους αρκετά συμφέροντες όρους που δόθηκαν για τη διαχείριση του Θερμοηλεκτρικού σταθμού “Kontur Globul Maritsa-Iztok 3” και “AS Maritsa-Iztok 1”. Υπάρχουν και άλλα παραδείγματα, γενικά όμως η βουλγαρική αποκρατικοποίηση θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί με υψηλότερες τιμές.
Οι αποκρατικοποιήσεις πολύ συχνά πραγματοποιούνται σε δύσκολες από οικονομικής άποψης περιόδους. Τότε οι τιμές στην αγορά είναι πάντα μειωμένες.
Αν είχαν καταβληθεί περισσότερες προσπάθειες μάρκετινγκ, για παράδειγμα να ανατεθεί η υπόθεση σε κάποια μεγαλύτερη τράπεζα επενδύσεων του Λονδίνου. Μπορεί εκ πρώτης όψεως να φαίνεται ακριβό, το αποτέλεσμα μιας τέτοιας υπηρεσίας όμως πολλαπλασιάζεται στο τέλος του προγράμματος. Παρόμοιες εταιρείες μπορούν να κάνουν τη διαδικασία μάρκετινγκ πολύ καλύτερη και μετά τα αποτελέσματα είναι πολύ καλύτερα, αν δεν καταβάλλονται προσπάθειες στην προκαταρκτική διαδικασία.
Η αποκρατικοποίηση βρίσκεται στη βάση του ελληνικού κυβερνητικού προγράμματος ανάκαμψης της οικονομίας. Το πρόγραμμα καθυστερεί εδώ και σχεδόν δύο χρόνια, σύμφωνα με αναλυτές όμως, η αποκρατικοποίηση παραμένει το μοναδικό ισχυρό χαρτί της χώρας, για να γλιτώσει από την ύφεση. Νομίζετε ότι ένα δυναμικό πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων μπορεί να αποδειχθεί η κινητήρια δύναμη για την οικονομική ανάπτυξη μιας χώρας όπως η Ελλάδα;
Συμφωνώ ότι η αποκρατικοποίηση μπορεί να αποδειχθεί η κινητήρια δύναμη για την οικονομική ανάπτυξη, αλλά στην Ελλάδα βλέπουμε ότι καθυστερεί εδώ και αρκετά χρόνια. Τώρα η Ελλάδα έχει φτάσει στο σημείο που είτε πρέπει να συμφωνεί με όλα όσα λένε από το εξωτερικό, είτε να κηρύξει επίσημα την πτώχευση του κράτους. Κατά πόσο θα υλοποιείται το επενδυτικό πρόγραμμα εξαρτάται από τις ίδιες τις ελληνικές αρχές. Σίγουρα δε θα είναι εύκολη υπόθεση, διότι πολλές εταιρείες στο εξωτερικό δεν έχουν εμπιστοσύνη στο ελληνικό επιχειρηματικό κλίμα αυτή τη στιγμή.
Ποιες είναι κατά τη γνώμη σας οι δυνατές πλευρές του ελληνικού προγράμματος αποκρατικοποίησης και τι μπορούμε να περιμένουμε στο εγγύς μέλλον;
Είναι οι τηλεπικοινωνίες, ο τραπεζικός κλάδος, και άλλοι τομείς, στους οποίους οι ελληνικές επιχειρήσεις έχουν ισχυρή επιρροή στην περιοχή. Άλλο θέμα είναι αν θα είναι έτοιμοι να αποχωριστούν ένα μέρος αυτών των περιουσιακών στοιχείων. Βραχυπρόθεσμα δεν περιμένουμε μεγάλες αλλαγές. Σημαντικό θέμα παραμένει και η ανάπτυξη της οικονομίας και οι αποφάσεις στον πολιτικό κλάδο μετά τις κοινοβουλευτικές εκλογές στην Γερμανία το φθινόπωρο φέτος. Μέχρι στιγμής ήταν απαραίτητο να υποστηρίζεται η Ελλάδα, λόγω των συστηματικών επιπτώσεων της κρίσης. Τώρα πρέπει αμέσως να ληφθούν μεσοπρόθεσμα μέτρα, διότι στην αντίθετη περίπτωση τα πράγματα θα συνεχίσουν να χειροτερεύουν. Τα χρέη της Ελλάδας είναι τόσο μεγάλα, ώστε αν δεν ληφθούν μέτρα, τα χρέη της θα είναι συνέχεια ασταθή.