Galery

1

Ο Αλεξάνδαρ Μπέμποφ είναι συνέταιρος στην «Βουλγαρική Συμβουλευτική Εταιρεία», που ασχολείται με επενδυτική διαμεσολάβηση, έχει εργαστεί για τις JP Morgan, Merrill Lynch, Chemical Bank και Prudential Securities. Έχει ολοκληρώσει μεταπτυχιακές σπουδές στη Σχολή Δημόσιας Διοίκησης του Πανεπιστημίου Harvard, έχει σπουδάσει και στο University of Maine και στη Stern School of Business, της Νέας Υόρκης. Ο Αλεξάνδαρ Μπέμπoφ σχολίασε για το GRReporter τις τελευταίες εξελίξεις στην Ελλάδα και τη Βουλγαρία, παρουσιάζοντας την δική του άποψη για τις επιπτώσεις που θα μπορούσαν να έχουν πάνω στις οικονομικές προοπτικές των δύο χωρών.

Πώς κατά τη γνώμη σας θα επηρεάσει το οικονομικό κλίμα η πολιτική αστάθεια στη Βουλγαρία, η οποία δημιουργήθηκε μετά την παραίτηση της κυβέρνησης;

Η παραίτηση της κυβέρνησης και η πολιτική αστάθεια στη χώρα επηρεάζουν αρνητικά όσο τις νέες επενδύσεις, τόσο και την αγορά συγχωνεύσεων και πωλήσεων γενικά. Βραχυπρόθεσμα θεωρώ ότι η αστάθεια αυτή θα συνεχιστεί. Όσοι θέλουν να πουλάνε, αλλά δεν πιέζονται από τις περιστάσεις, θα περιμένουν. Όσοι θέλουν να αγοράζουν, θα βάζουν πρόσθετο ασφάλιστροκινδύνου όχι μόνο για τη χώρα, αλλά και για ορισμένη επιχείρηση. Οι επενδυτές προτιμούν να αγοράζουν λίγο ακριβότερα  (οι τιμές στα Βαλκάνια ούτως ή άλλως είναι χαμηλότερες σε σχέση με το 2008), αλλά να βρίσκονται μακριά από την πολιτική αστάθεια ή από το φαινόμενο ο δρόμος να ορίζει τους κανόνες.

Δεν θέλω να πω σε καμία περίπτωση ότι τα αιτήματα των διαδηλωτών στη Βουλγαρία δεν είναι σωστά, και είναι καλό να υπάρχει έλεγχος εκ μέρους της κοινωνίας των πολιτών, στην σημερινή κατάσταση όμως οι καινούργιοι επενδυτές θα περιμένουν να αυξηθεί η ασφάλεια στο επενδυτικό περιβάλλον, πριν κάνουν τα πρώτα βήματα προς την βουλγαρική αγορά.

Στο εξωτερικό δεν είναι πολύ σαφές ενάντια σε τι διαμαρτύρονται οι Βούλγαροι πολίτες. Νομίζετε πως οι διαδηλώσεις στη Βουλγαρία αποτελούν αντίκτυπο της γενικής κρίσης στην Ευρώπη ή αποτελούν λάθη του συστήματος μέσα στη χώρα;

Υπάρχουν και ομοιότητες και διαφορές μεταξύ της κρίσης στην Ευρώπη και των εξελίξεων στη Βουλγαρία. Οι βασικές διαφορές είναι ότι τα εισοδήματα στις χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας, όπου δεν βάζω τη Βουλγαρία, άρχισαν να μειώνονται από αρκετά υψηλότερη βάση. Ταεισοδήματαγιαταιταλικά, ταπορτογαλικάήταελληνικάνοικοκυριάμειώθηκανδραστικά. Η κρίση στις χώρες αυτές ξέσπασε για διάφορους λόγους – τεχνητά υψηλές τιμές των ακινήτων στην Ισπανία και την Ιρλανδία, τραπεζική κρίση στην Ιρλανδία, κυρίως όμως από τους φουσκωμένους κρατικούς προϋπολογισμούς. Οι διάφοροι παράγοντες που σχετίζονταν με τα προβλήματα αυτά είχαν ως βασικό αποτέλεσμα να βγάλουν τους ανθρώπους στους δρόμους στις χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας.

Στην περίπτωση της Βουλγαρίας έγινε το αντίθετο. Από το 1997 μέχρι σήμερα οι διάφορες κυβερνήσεις έκαναν ό,τι μπορούσαν για να διατηρούν σταθερούς τους μακροοικονομικούς δείκτες. Και αυτό έγινε πραγματικότητα με αντάλλαγμα τα χαμηλά εισοδήματα των πολιτών. Οι κυβερνήσεις όλα αυτά τα χρόνια ακολουθούσαν πολύ αυστηρή δημοσιονομική πολιτική, ώστε η χώρα να ανταποκρίνεται στα κριτήρια του καθεστώτος της σταθερής συναλλαγματικής αξίας, και σ’ αυτό οφείλεται η εξαιρετικά καλή κατάσταση του προϋπολογισμού και του εξωτερικού χρέους της Βουλγαρίας σε σύγκριση με τις χώρες της ΕΕ, ακόμη και με τις ΗΠΑ.

Τα προβλήματα στη Βουλγαρία έρχονται από το γεγονός ότι παραμένει η φτωχότερη χώρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Παρά τις προσπάθειες διάφορων κυβερνήσεων μέσα στα χρόνια, καθώς και τις προσπάθειες της τελευταίας κυβέρνησης στον τομέα της υποδομής και της απορρόφησης ευρωπαϊκών κονδυλίων, η Βουλγαρία παραμένει μια φτωχή χώρα. Οι διαδηλώσεις διαμαρτυρίας αυτό το χειμώνα αποτελούν έκφραση ακριβώς της αγανάκτησης αυτής. Ξεκίνησαν με τους υψηλούς λογαριασμούς του ηλεκτρικού ρεύματος για τον Δεκέμβριο και τον Ιανουάριο. Στη συνέχεια τα πνεύματα ξεσηκώθηκαν και οι άνθρωποι αναρωτήθηκαν «Από πού έρχονται οι υψηλοί λογαριασμοί;». Όταν το θέμα πήρε διαστάσεις, έγινε σαφές ότι οι ιδιωτικές εταιρείες διανομής ηλεκτρικής ενέργειας μίσθωναν δικές τους εταιρείες για συμβουλευτικές υπηρεσίες για τις οποίες πλήρωναν σημαντικά ποσά.

Το πρόβλημα είναι ότι τα ίδια αυτά ποσά εγκρίνονταν από την Κρατική Επιτροπή Ρύθμισης των Τιμών Ενέργειας και Υδάτων και από τις διάφορες κυβερνήσεις. Από κει ξεκίνησαν οι διαμαρτυρίες στη Βουλγαρία. Υπάρχουν και ακραία αιτήματα, όπως κρατικοποίηση των εταιρειών διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, τα οποία ποτέ δε θα υποστήριζα, το θέμα όμως για την διαφάνεια και τον απαραίτητο έλεγχο είναι πολύ σοβαρό.

Όπως είπατε η Βουλγαρία έχει πολύ σταθερούς μακροοικονομικούς δείκτες. Παρ’ όλα αυτά δεν κατάφερε να φτάσει σταθερή οικονομική ανάπτυξη ή να προσελκύσει ισχυρές στρατηγικές επενδύσεις. Σε τι οφείλεται αυτό το γεγονός;