Galery

1

Τα παλαιά δάση στη Βουλγαρία γίνονται όλο και λιγότερα. Έχουν σωθεί μόνο 103.000  εκτάρια παλαιά δάση, δηλαδή το 2,9% όλων των δασικών εκτάσεων, και βρίσκονται κυρίως σε προστατευόμενες ζώνες και δύσβατα μέρη.

Οι οικολόγοι θεωρούν ότι τα αιώνια δάση είναι πάρα πολύ σημαντικά με τις προληπτικές τους ικανότητες εναντίον των πλημμύρων και για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας.

Τα στοιχεία δείχνουν ότι κατά την κοπή των αιώνιων δασών εξαφανίζεται και περίπου το 30% των ζώων που ζουν μέσα σε αυτά. Ενδεικτικά παραδείγματα είναι ο ιπτάμενος σκίουρος, πολλά είδη δρυοκολαπτών, σκαθάρια και άλλα έντομα.

Μεμονωμένα αιώνια δέντρα μπορεί να δει κανείς στη Σόφια, κοντά στη λίμνη «Αριάνα» και στην αρχή του δάσους Κνιάζεβσκα, εξήγησε ο υφυπουργός Γεωργίας και ειδικός στα θέματα δασών Γκεόργκι Κόστοφ. Τα δέντρα αυτά είναι τουλάχιστον 200 ετών και αποτελούν δείγματα της φυσικής βλάστησης στις περιοχές αυτές.

Εξαιρετικής σημασίας είναι τα παρθένα δάση στο δυτικό τμήμα του βουνού Στάρα πλανινά (Αίμος). Εκεί στα υψηλότερα μέρη βρίσκονται μερικές ζώνες αιώνιας οξιάς, που προστατεύουν τους υδάτινους πόρους της πόλης Μπερκόβιτσα και των χωριών στους βόρειους πρόποδες του βουνού. Ακριβώς η παράνομη υλοτομία στην περιοχή αυτή θεωρείται μια από τις αιτίες για τις καταστροφικές πλημμύρες στις αρχές Σεπτεμβρίου.

Μικρά αιώνια δάση βελανιδιάς, οξιάς, έλατου ή πεύκου υπάρχουν σε σχεδόν όλα τα βουνά της Βουλγαρίας – στα εθνικά πάρκα "Ρίλα", "Πίριν", "Κεντρική Στάρα πλανινά", καθώς και στα φυσικά πάρκα Στράντζα, "Βουλγάρα", "Μοναστήρι της Ρίλας" και Μπελάσιτσα.

Στην ουσία η διατήρηση των αιώνιων δασών είναι ύψιστης σημασίας για την προστασία ενάντια στις πλημμύρες. Τα αιώνια δέντρα έχουν πιο δυνατές ρίζες που διοχετεύουν το νερό, εξηγεί ο Γκεόργκι Κόστοφ. Για το λόγο αυτό και τα αιώνια δάση αφήνονται και έχουν μεγάλη σημασία για τις ζώνες ύδρευσης. Σύμφωνα με τον ειδικό όμως, δεν είναι σωστοί οι ισχυρισμοί, ότι η κοπή των δασών προκάλεσε τις καταστροφικές πλημμύρες φέτος το καλοκαίρι. Για τις πλημμύρες μεγαλύτερη σημασία έχει η κλίση του εδάφους, και όχι αν από πάνω υπάρχει δάσος ή χόρτα.

Τα περισσότερα αιώνια δέντρα στη Βουλγαρία προστατεύονται, επειδή βρίσκονται σε εθνικά ή φυσικά πάρκα και στη ζώνη Natura 2000, υπάρχουν και τέτοια που βρίσκονται στα πλαίσια των διαχειριζόμενων δασών.

Δεν υπάρχει όμως δασολόγος ο οποίος να σημαδέψει ένα αιώνιο δέντρο για υλοτομία, επιπλέον από εμπορική άποψη το ξύλο τέτοιων δέντρων δεν είναι πολύ ακριβό, ισχυρίζεται ο υφυπουργός Γεωργίας. Κατά τη γνώμη του δεν χρειάζεται επιπλέον προστασία και νομοθετικοί περιορισμοί, αλλά μόνο να τηρείται η υπάρχουσα νομοθεσία για την υλοτόμηση.

Η βέλτιστη δομή του δάσους είναι όπως εκείνη του πληθυσμού – δεν είναι καλό να αποτελείται μόνο από γέροντες ή μόνο από εφήβους, πρέπει να υπάρχουν και οι δύο ομάδες, λένε οι δασολόγοι. Αυτή τη στιγμή όμως ετοιμάζονται επιπλέον περιορισμοί για την λεγόμενη τελική φάση της υλοτόμησης αντικατάστασης.

Εκεί σε περιοχές με αιώνια δέντρα που αντικαθιστούνται με νέο δάσος οπωσδήποτε θα ζητείται να αφήνονται «νησίδες» από μεγάλα αιώνια δέντρα, και ο αριθμός τους θα ορίζεται ως ποσοστό της συνολικής έκτασης.

Αν και αιώνια δάση είναι όλα όσα είναι πάνω από 100 ετών, στην ουσία παλαιά δάση θεωρούνται εκείνα που αναπτύσσονταν εκατοντάδες χρόνια χωρίς ανθρώπινη επέμβαση, εξηγούν οι δασολόγοι.

Το γηραιότερο κωνοφόρο δέντρο στη Βουλγαρία είναι το έλατο Baykusheva στο βουνό Πίριν που είναι πάνω από 1.300 ετών. Ακόμη γηραιότερη όμως θεωρείται μια βελανιδιά στο χωριό Γκρανίτ, του Δήμου Τσιρπάν, που υποτίθεται ότι είναι 1.650 ετών.

Μια καμπάνια για τη διατήρηση των αιώνιων δασών στη Βουλγαρία πραγματοποιεί το Παγκόσμιο Ταμείο Άγριας Ζωής WWF. Οι οικολόγοι θεωρούν ότι απειλούνται με κοπή περίπου 100.000 εκτάρια δασών που θα μπορούσαν να γίνουν παλαιά δάση, διότι έχουν περιληφθεί σε σχέδια διαχείρισης. Οι ειδικοί εξηγούν ότι τα αιώνια δάση είναι τα τελευταία κομμάτια άγριας φύσης, όπου μπορεί να παρατηρούνται όλα τα στάδια της ανάπτυξης των φυσικών δασών.