Galery

3

2

1

Η αναπληρώτρια καθηγήτρια Άνα Λούλεβαείναι υπεύθυνη του τμήματος «Εθνολογία του σοσιαλισμού και του μετασοσιαλισμού» του Ινστιτούτου Εθνολογίας και Λαογραφίας με Εθνογραφικό Μουσείο της Βουλγαρικής Ακαδημίας Επιστημών. Είναι απόφοιτος της Ιστορικής Σχολής του Πανεπιστημίου Σόφιας «Αγίου Κλήμη της Αχρίδας», με ειδίκευση στην ιστορία και την θεωρία του πολιτισμού.

Μετά από την υπεράσπιση της διδακτορικής διατριβής της στον τομέα του βουλγαρικού παραδοσιακού υλικού πολιτισμού εργάστηκε ως επιστημονικός συνεργάτης στο Εθνογραφικό Ινστιτούτο με Μουσείο της Βουλγαρικής Ακαδημίας Επιστημών. Έχει κάνει εξειδίκευση στο Μόναχο και την Ιένα. Είναι καθηγήτρια εθνολογίας στο Νοτιοδυτικό Πανεπιστήμιο «Νεόφυτ Ρίλσκι» του Μπλαγκόεβγραντ. Υπήρξε προσκεκλημένη ομιλήτρια στα Πανεπιστήμια του Μόναχου, του Ρέγκενσμπουργκ, του Τάρτου, και της Κωνσταντινούπολης. Με την κα Λούλεβα μίλησε η Πολίνα Σπαρτιάνοβα.

Πώς θα χαρακτηρίζατε τον καθημερινό πολιτισμό των Βουλγάρων σήμερα;

Πολύ σύνθετη ερώτηση. Αν δεχτούμε ότι με τον όρο „καθημερινό πολιτισμό“ εννοούμε το σύνολο αξιών, κανονιστικών προσανατολισμών, κοινωνικώς δημιουργημένων εννοιών και προτύπων συμπεριφοράς που οι άνθρωποι, μέλη ορισμένης κοινωνικής ομάδας, αντιλαμβάνονται ως χαρακτηριστικά για την κοινότητά τους και τα εφαρμόζουν στις καθημερινές τους πρακτικές ρουτίνας, θα ήταν πολύ δύσκολο να μιλάμε για τον καθημερινό πολιτισμό των Βουλγάρων στον ενικό. Κατά τη γνώμη μου σήμερα μάλλον παρατηρούμε έναν σύνθετο σχηματισμό καθημερινών πολιτισμών σε μια ανοιχτή, σύνθετη κοινωνία, στην οποία συνυπάρχουν κοσμοθεωρίες και πρακτικές διάφορου χαρακτήρα – και προμοντέρνες, και μοντέρνες και μεταμοντέρνες. Στον πολιτισμό των σύγχρονων ανθρώπων με έναν νέο, μέχρι πρότινος άγνωστο τρόπο, συνδυάζονται οι λαϊκές προλήψεις και δοξασίες, η πίστη σε μαγείες και βασκανίες για παράδειγμα, με την εκπαίδευση και τις γνώσεις για τον κόσμο.

Κατά τη γνώμη σας πώς επηρέασε ο καθημερινός πολιτισμός του σοσιαλισμού και του μετασοσιαλισμού την ανάπτυξη της βουλγαρικής κοινωνίας;

Αναμφίβολα ο πολιτισμός έχει τη σημασία του και επηρεάζει την κατάσταση μιας κοινωνικής ομάδας ή της κοινωνίας γενικά. Η δουλειά των εθνολόγων, των πολιτιστικών και των κοινωνικών ανθρωπολόγων, συνίσταται ακριβώς σε αυτό – να μελετήσουν την σχέση αυτή. Με το τέλος του κομμουνιστικού καθεστώτος δεν ήρθε και το τέλος του καθημερινού πολιτισμού, που είχε δημιουργηθεί. Μια σειρά αντιλήψεων και πρακτικών αποδείχθηκαν βιώσιμες και ανθεκτικές και κατά την μετασοσιαλιστική περίοδο, και με τη σειρά τους επηρεάζουν την διαδικασία του μετασοσιαλιστικού μετασχηματισμού.

Υπάρχουν πτυχές του βουλγαρικού παραδοσιακού πολιτισμού οι οποίες τον  τελευταίο καιρό απειλούνται με εξαφάνιση και αν ναι, ποιες είναι αυτές;

Με τον όρο „βουλγαρικός παραδοσιακός πολιτισμός“ οι εθνολόγοι χαρακτηρίζουν τον πολιτισμό της προβιομηχανικής βουλγαρικής κοινωνίας. Θεωρείται δεδομένο ότι είχε διατηρηθεί στο βουλγαρικό χωριό μέχρι τις αρχές του 20^ου αιώνα. Οι μεγάλες κοινωνικές αλλαγές μετά τις 9 Σεπτεμβρίου του 1944 (όταν την εξουσία ανέλαβαν οι κομμουνιστές) οδήγησαν και στην καταστροφή του προηγούμενου τρόπου ζωής και του καθημερινού πολιτισμού. Η βουλγαρική κοινωνία εκσυγχρονίστηκε, αστικοποιήθηκε και γενικά στα χρόνια του σοσιαλισμού ο χωρικός πολιτισμός παριστάνεται σαν έναν αναχρονισμό, που πρέπει να ξεπεραστεί. Εθνογραφικές αποστολές του δεύτερου μισού του 20^ου αιώνα περιγράφουν τα κειμήλια του παλιού παραδοσιακού πολιτισμού και με τον τρόπο αυτό αναπαριστάνεται η εικόνα του παραδοσιακού εορτασμού - του οικογενειακού και του ημερολογιακού, των διάφορων ειδών παραδοσιακού βιοπορισμού, των παραδοσιακών ενδυμάτων, της αρχιτεκτονικής, της τροφής, της επίπλωσης, της διακόσμησης, των παραδοσιακών οικιακών σκευών κτλ. Στις μέρες μας όλα αυτά είναι μέρη της βουλγαρικής πολιτιστικής κληρονομιάς και θεωρούνται σύμβολα του βουλγαρικού πολιτισμού.

Ποια είναι τα ειδικά χαρακτηριστικά του βουλγαρικού παραδοσιακού και σύγχρονου πολιτισμού στα πλαίσια της σλαβικής κοινότητας και στην Βαλκανική χερσόνησο;