Το GRReporter λαμβάνει μέρος στην πρωτοβουλία του Βουλγαρικού Πρακτορείου Ειδήσεων και της Ένωσης των Βουλγαρικών ΜΜΕ του κόσμου προς υποστήριξη της υποψηφιότητας της Σόφιας για τον τίτλο πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης το 2019, δημοσιεύοντας μια σειρά άρθρων που παρουσιάζουν το σύμπλεγμα Άγιον Όρος της Σόφιας και τα μοναστήρια που το απαρτίζουν.
Το Άγιον Όρον της Σόφιας αποτελεί ένα μεσαιωνικό σύμπλεγμα από 14 μοναστήρια, σκήτες, ασκητήρια και παρεκκλήσια, που αναπτύχθηκε στα περίγυρα της Σόφιας και τα γύρω βουνά την εποχή του Δεύτερου Βουλγαρικού Βασιλείου (1185-1417).
Ένα από τα μοναστήρια του συμπλέγματος είναι το μοναστήρι Vladayski manastir τής Αγίας Παρασκευής, το οποίο υπέστη σοβαρές ζημιές μετά τον ισχυρό σεισμό της 22ης Μαΐου φέτος.
Η έκθεση εμπειρογνωμόνων που αξιολόγησαν τις ζημιές συνιστά άμεση επισκευή και ενίσχυση της παλιάς εκκλησίας Αγίας Παρεασκευής στο μοναστήρι Vladayski manastir.
Κατά την δεύτερη έρευνα επί τόπου οι ειδικοί διαπίστωσαν ότι οι ζημιές βρίσκονται σε εξέλιξη.
Διαπιστώθηκε ότι υπέστη ζημές το πάτωμα της εκκλησίας, όλη η αψίδα (στέγη και τοίχοι), καθώς και ότι είναι επικίνδυνες οι ρωγμές στις προσόψεις.
Αυτή τη στιγμή η πρόσβαση στο ναό δεν επιτρέπεται.
Στη σημερινή της μορφή η εκκλησία της Αγίας Παρασκευή έχει αποκατασταθεί το 1902 πάνω στις βάσεις της παλιάς εκκλησίας. Τώρα λόγω του ισχυρού σεισμού τον Μάιο η εκκλησία και πάλι βρίσκεται σε δυσχερή κατάσταση.
Λιγοστές, ωστόσο σχετικά καλά διατηρημένες είναι οι τοιχογραφίες της. Έχουν ζωγραφιστεί οι τέσσερις Ευαγγελιστές Ματθαίος, Ιωάννης, Μάρκος και Λουκάς – οι απόστολοι που έγραψαν τα Ευαγγέλια τα οποία διηγούνται τη ζωή του Ιησού Χριστού. Στον βόρειο τοίχο υπάρχει μια σεμνή εικόνα του Αγίου Ιωάννη της Ρίλας.
Με τον ίδιο τρόπο έχει εικονογραφηθεί και η καινούργια εκκλησία του μοναστηριού – της Αγίας Κυριακής. Ο ναός έχει αγιαστεί το 2003 και τώρα εκεί τελούνται οι λειτουργίες. Ενδιφέρουσες είναι οι δύο κολώνες-κηροπήγια από το 1911 στην αυλή του μοναστηριού, δώρο προσκυνητών από το χωριό Λούκοβο, του Δήμου Ντέμπαρ (στη σημερινή Σερβία).
Εκτός από την απαραίτητη μετά τον σεισμό επισκευή, για να διατηρηθεί η παλιά και αυθεντική εκκλησία η μοναχή καλόγρια που κατοικεί σήμερα στο μοναστήρι Ανίσια αντιμετωπίζει δυσκολίες και καθημερινού χαρατκήρα. Αυτή τη στιγμή στο μοναστήρι δεν έχει ρεύμα και νερό, ενώ η συντήρησή του είναι πολύ δύσκολη, λέει η αδελφή Ανίσια η οποία βασίζεται σε δωρεές και την ελεημοσύνη του Θεού.
Κάτω από τις βελανιδιές «των κλεφτών» στο μοναστήρι Vladayski manastir
Το μοναστήρι Vladayski manastir της Αγίας Παρασκευής χτίστηκε τον 10ο αιώνα, αρκετά πριν αρχίσουν οι βελανιδιές στην αυλή του να κρύβουν τους κλέφτες που αγωνίζονταν για την ελευθερία του βουλγαρικού λαού εναντίον των οθωμανών.
Οι κλέφτες αναζητούσαν συχνά καταφύγιο στα μοναστήρια που βρίσκονταν ψηλά στα βουνά. Έτσι βρέθηκαν και στο μοναστήρι Vladayski manastir. Εκεί υπάρχουν ακόμη οι δέκα βελανιδιές για τις οποίες ο θρύλος λέει ότι είναι «οι βελανιδιές των κλεφτών», επειδή στη σκιά τους κάθονταν οι κλέφτες και συζητούσαν.
Ιστορικά γεγονότα μαρτυρούν ότι στο δρόμο για το Μοναστήρι της Ρίλας εδώ σταματούσε και ο τελευταίος Βούλγαρος τσάρος του Δεύτερου Βουλγαρικού Βασιλείου Ιβάν Σισμάν ο οποίος έφερνε πλούσια δώρα για την ιερά μονή.
Το μοναστήρι καταστράφηκε πολλές φορές. Ιδιαίτερα σκληρή είναι η μοίρα του την εποχή των τουρκικών επιθέσεων τον 14ο αιώνα, όταν κάηκε, καταστράφηκε ολοσχερώς, ενώ οι μοναχοί του σκοτώθηκαν.
Στα χρόνια της σκληρής σκλαβιάς στον τόπο του μοναστηριού υπήρχε υπόγεια εκκλησία όπου γίνονταν οι λειτουργίες. Πριν το θάνατό τους οι μοναχοί έβαλαν έναν πέτρινο σταυρό κάτω από τον οποίο έθαψαν ένα Ευαγγέλιο και δύο εικόνες – της Αγίας Παρασκευής και της Αγίας Κυριακής. Το μοναστήρι είναι αφιερωμένο και στις δύο αγίες, για το λόγο αυτό σήμερα ενώ έχει το όνομα της Αγίας Παρασκευής στο μοναστήρι έχουν χτιστεί και μια καινούργια εκκλησία και ένα παρεκκλήσι προς τιμήν της Αγίας Κυριακής.
Τοποθεσία: το μοναστήρι Vladayski manastir της Αγίας Παρασκευής βρίσκεται στους νότιους πρόποδες του βουνού Λιούλιν, απέναντι από την περιοχή της πρωτεύουσας Βλαντάγια. Μέχρι το μοναστήρι μπορεί να φτάσει κανείς είτε με τα πόδια από την περιοχή Βλαντάγια, είτε με αυτοκίνητο περνώντας κάτω από τη σιδροδρομική γραμμή και αμέσως μετά στρίβοντας δεξιά.