Μπορεί αλλα μου φαίνεται ότι αυτό που ζητείται σήμερα στη Βουλγαρία, τα αιτήματα και οι προσδοκίες των ανθρώπων στους δρόμους είναι μάλλον αριστερά. Βρισκόμαστε σε μια κατάσταση κατά την οποία όλα τα καινούργια πολιτικά κόμματα ονόμαζαν τον εαυτό τους μάλλον δεξιό. Τώρα για πρώτη φορά μου φαίνεται ότι κλονίστηκε το μονοπώλιο του Σοσιαλιστικού κόμματος BSP πάνω στον αριστερό πολιτικό χώρο. Ανεξάρτητα από το αν θα χαρακτηρίσουμε τις διαδηλώσεις διαμαρτυρίας αριστερές ή δεξιές, από μόνες τους περιέχουν την ενέργεια της κοινωνικής αγανάκτησης, την ενέργεια των ανθρώπων που βγήκαν χαμένοι από την κοινωνική διαστρωμάτωση. Σύμφωνα με την κάθε λογική, οι διαδηλώσεις διαμαρτυρίας μέχρι τώρα θα έπρεπε να δημιουργήσουν τον ούριο άνεμο στα πανιά του BSP, αυτόόμωςδενσυνέβη. Οι διαδηλωτές δεν αναγνωρίζουν τους σοσιαλιστές ως εκπροσώπους τους και αυτή τη φορά οι πολίτες λένε «όλα τα κόμματα είναι χάλια».
Ας επανέλθουμε στην αρχική Σας ερώτηση για τη δεξιά. Αυτή έχει και τις δικές της οικονομικές παραμέτρους. Στη Βουλγαρία η τάξη που θα ψήφιζε την δεξιά δεν είναι τόσο μεγάλη σύμφωνα με τις καθιερωμένες οικονομικές παραμέτρους. Εξ άλλου το BSP είναι μια σταθερή παρουσία σε αντίθεση με την δεξιά, διότι είναι διάδοχος του πρώην κομμουνιστικού κόμματος. Ωστόσο η δεξιά στα πιο φιλελεύθερα ρεύματά της πάντα αποτελούσε ένα πιο ατομικό πολιτικό κίνημα, δηλαδή η κοινωνική και η οργανωτική ενοποίηση δεν είναι το σημαντικότερο πράγμα. Συσσωρεύονται μια σειρά περιστάσεων που έκαναν το βουλγαρικό κομματικό σύστημα να μην φαίνεται ως αριστερά και δεξιά. Από πολύ παλιά η πολιτική στη Βουλγαρία διαθέτει μια σταθερή αριστερή πλευρά και εναλλασόμενους μη αριστερούς αντιπάλους. Για πρώτη φορά τώρα συσσωρεύεται ενέργεια και δημιουργούνται συνθήκες για μια καινούργια αριστερά που δεν είναι η κληρονομική αριστερά του Κομμουνιστικού κόμματος, αλλά προκύπτει από τα αποτελέσματα της βουλγαρικής μεταβατικής περιόδου.
Η Βουλγαρία χρειάζεται την εφαρμογή δύσκολων μέτρων, όπως είπατε προηγουμένως. Σας ρωτάω για τη δεξιά, επειδή αυτή τη στιγμή παράλληλα με τις ανησυχίες της Βουλγαρίας στην Ευρώπη βρίσκονται σε εξέλιξη μεγάλες αλλαγές. Υπάρχει ένας διχασμός για το βαθμό αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών-μελών της ΕΕ, και τις ανάγκες δημοσιονομικής πειθαρχίας προκειμένου να αντιμετωπιστεί η οικονομική κρίση. Οι δεξιές δυνάμεις ασκούν πίεση για περισσότερες μεταρρυθμίσεις και λιγότερη βοήθεια, ενώ οι αριστερές – για περισσότερη αλληλεγγύη και ηπιότερα μέτρα δημοσιονομικής προσαρμογής. Πού είναι η χρυσή τομή;
Για ορισμένο διάστημα στην Ευρωπαϊκή Ένωση πράγματι υπήρχε ένα δίλημμα, που έμοιαζε με την αντιπαλότητα του αριστερού-δεξιού, δηλαδή να σφίξουμε τις ζώνες ή να χρησιμοποιήσουμε την κρίση για να δώσουμε κίνητρα ανάπτυξης. Αυτή τη στιγμή μάλλον βρέθηκε μια δίκαιη φόρμουλα για την αντιμετώπιση των δύο τάσεων. Θεωρώ ότι το κρίσιμο σημείο ήταν οι εκλογές στη Γαλλία. Αυτή τη στιγμή η Ευρώπη αντιμετωπίζει την κρίση με μέτρο και στις δύο κατευθύνσεις – εκεί όπου χρειάζεται γίνονται οικονομίες, και όπου είναι δυνατό δίνονται κίνητρα ανάπτυξης.
Στη Βουλγαρία κανένα από τα υπάρχοντα κόμματα δεν έχει κατάλληλη απάντηση τι πρέπει να γίνει τώρα. Μάλιστα φοβάμαι ότι θα ακολουθήσει μια λαϊκιστική αριστερή προπαγάνδα που θα ικανοποιήσει γρήγορα συγκεκριμένα αιτήματα των διαδηλωτών. Ακούγονται υποσχέσεις για βίαιη αύξηση των μισθών και των συντάξεων με νομοθετικό διάταγμα, ανεξάρτητα από το γεγονός ότι δεν έχει από πού να ληφθούν τα χρήματα για κάτι τέτοιο. Δεν είναι τυχαίο ότι το πνεύμα της εποχής στη χώρα μας είναι τέτοιο, και δεν είναι τυχαίο ότι άκουσαν τον ίδιο τον πρώην πρωθυπουργό της χώρας, Μπόικο Μπορίσοφ, να λέει «το επόμενο πρόγραμμά μας πρέπει να είναι πιο ρεαλιστικό».
Οι διαδηλώσεις διαμαρτυρίας στη Βουλγαρία συνεχίζονται και αυτή τη στιγμή. Η κυβέρνηση παραιτήθηκε. Για τι πράγμα ακριβώς διαμαρτύρονται τώρα οι Βούλγαροι; Μπορείτε να προσδιορίσετε τα όρια και τις παραμέτρους των αιτημάτων των διαδηλωτών;
Πρώτα απ’ όλα θέλω να τονίσω ότι είναι πολύ φυσικό κάποια στιγμή οι διαδηλώσεις να φορτωθούν τόσα πολλά αιτήματα που να αλλάξουν τη μορφή τους ή να αλλοιωθούν. Επιπλέον, είναι πολύ φυσικό οι ίδιοι οι ηγέτες των διαδηλώσεων να μην αισθάνονται πολύ άνετα με τον καινούργιο τους κοινωνικό ρόλο, διότι μερικοί από αυτούς στέκονταν τυχαία στην ακτή και όταν ήρθε το μεγάλο πολιτικό τσουνάμι βρέθηκαν στην κορυφή του κύματος.
Τα αιτήματα είναι κυρίως πολιτικά. Στην προσπάθειά τους να αλλάξουν τα πάντα και εξολοκλήρου οι πολίτες θίγουν τα πάντα – το Σύνταγμα, την σύγκληση Μεγάλου Κοινοβουλίου, που θα μπορούσε να αλλάξει το Σύνταγμα, την αλλαγή του εκλογικού συστήματος με πλειοψηφικό κτλ. Είναι μεγάλο λάθος να θεωρείται πως με την τροποποίηση του Συντάγματος θα λυθούν τα προβλήματα που έβγαλαν τους Βούλγαρους στους δρόμους.