Galery

1

Μόλις που είχε κάνει μεταβολή ο ελέφαντας, όταν στη στέγη του διπλανού κτιρίου εμφανίστηκε η σιλουέτα κάποιου ανθρώπου. Ο άνθρωπος αυτός προχωρούσε με τόσο μεγάλη προσοχή, που είμαστε σχεδόν σίγουροι ότι φοβόταν να μη γλιστρήσει και πέσει. Κοίταξε κάτω το δρόμο και λύγισε το ένα του πόδι, έτοιμος να τραβηχτεί πίσω σε περίπτωση κινδύνου. Κρατούσε ένα πακέτο στη μασχάλη του και κοίταζε το δρόμο με προσοχή, περιμένοντας την ορχήστρα να περάσει ακριβώς κάτω από το κτίριο όπου βρισκόταν. Aμέσως άφησε κάτω το πακέτο κι άρχισε να το ξετυλίγει νευρικά, σαν συνωμότης. Ο δρόμος κάτω από τα πόδια του ξεφώνιζε κι είχε μετατραπεί σε θάλασσα από καπέλα. Ο άνθρωπος δίστασε· ύστερα όμως έπιασε από το λυμένο πακέτο ένα μάτσο προκηρύξεις και τις πέταξε στο δρόμο. Ήταν κάτι μικρά τετράγωνα χαρτάκια, όχι μεγαλύτερα από ένα πακέτο τσιγάρων. Δεν έπεσαν αμέσως _ στην αρχή στροβιλίστηκαν χορευτικά στον αέρα. Ο άνθρωπος έπιασε κι άλλες και τις πέταξε. Κι αυτές στροβιλίστηκαν χορευτικά στον αέρα. Τότε εκείνος άδειασε όλο μαζί το περιεχόμενο του πακέτου του στο δρόμο και χώθηκε σαν γάτα σε ένα παραθυράκι της στέγης.

Τότε άρχισε η φασαρία.

Εμείς οι Βούλγαροι μπορεί να μην ανακαλύψαμε τις Ολυμπιάδες, μπορεί να μη χαρίσαμε στον κόσμο την πυρίτιδα και την ατμομηχανή, είμαστε όμως οι βασιλιάδες της ανακατωσούρας. Δεν πιστεύω να υπάρχει άλλος λαός σ’ ολόκληρο τον κόσμο που με τόσο ταλέντο και τόση αφοσίωση να συμμετέχει σε ανακατωσούρες, αναλώνοντας σ’ αυτές όλη του την ενέργεια, τις γνώσεις, τις απόψεις, ακόμα και τις θρησκευτικές του πεποιθήσεις. Εμείς και στο άκουσμα της λέξης «ανακατωσούρα» ανατριχιάζουμε _ ανατρίχιασα κι εγώ τώρα που την έγραψα στο χαρτί, ανατρίχιασε κι αυτή και γέμισε τη σελίδα κι ούτε που ξέρω τι θα συμβεί με το διορθωτή τούτου του βιβλίου κάθε φορά που θα τη συναντάει κρυμμένη πίσω από τις άλλες λέξεις. Αν ήμουν κι εγώ υπεύθυνο άτομο _ γιατί στα μέρη τα δικά μας οι διορθωτές είναι πολύ υπεύθυνα άτομα_ αν ήμουν, επαναλαμβάνω, κι εγώ υπεύθυνο άτομο, με το που θα την ανακάλυπτα πίσω από τις πλάτες των άλλων λέξεων, θα την έβγαζα αμέσως αναφορά δυο βήματα μπροστά από την παράταξη των υπολοίπων, θα την κατσάδιαζα για τα καλά και θα την έστελνα στο διάολο, χωρίς συναισθηματισμούς και χωρίς να δίνω σημασία στα μισόλογά της, ότι κι αυτή ψυχούλα έχει και κάποιες φορές είναι καλή και χρήσιμη. Κάθε λέξη πρέπει να υπόκειται σε αυστηρό έλεγχο, πιο αυστηρό κι από εκείνο των στρατιωτικών επιτροπών, γιατί κανείς δεν ξέρει τι συνέπειες μπορεί να έχει. Μια ανακατωσούρα μπορεί να φέρει ανάποδα ακόμα και τις πιο τίμιες λέξεις, ακόμα και τις πιο τολμηρές. Με άλλα λόγια, η ανακατωσούρα είναι κάτι ακατανόητο, όπως ακατανόητος είναι και ο φόβος _ και, απ’ ό,τι λένε, φόβος υπάρχει ακόμα και στους ουρανούς. Αν πράγματι υπάρχει φόβος και στους ουρανούς, αυτό ούτε μας αφορά ούτε μας ενδιαφέρει, ας μείνει εκεί που είναι κι ας κουνάει τις αρίδες του πάνω από τα κεφάλια μας! Δεν τρέχει και τίποτα! Στη γη είναι επικίνδυνα πράγματα ο φόβος και η ανακατωσούρα. Ακόμα και λαοί πρακτικοί, σαν τους Αμερικανούς, ακόμα και τέτοιοι λαοί, έπεσαν κάποτε στην παγίδα της ανακατωσούρας και του μπερδέματος και παραλίγο να κηρύξουν τον Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν είδαν βαριά σμήνη να πλησιάζουν απειλητικά την ήπειρό τους. Όταν όμως κοίταξαν καλύτερα την ανακατωσούρα τους, διαπίστωσαν ότι πρόκειται για σμήνος από αγριόχηνες. Οι αγριόχηνες κουνούσαν τα φτερά τους και με επευφημίες στα αγγλικά κατευθύνονταν προς την αμερικανική ήπειρο. Ιδού τι μοιραίο ρόλο μπορεί να παίξει μια ανακατωσούρα, αν δεν την ανακαλύψουμε από την αρχή ή αν την αφήσουμε να μας επιβληθεί.

Στη δική μας περίπτωση το πλήθος επέτρεψε στην ανακατωσούρα να του επιβληθεί κι ήταν πολλοί εκείνοι που έφτασαν να δουν το συνωμότη να πετάει και μια χειροβομβίδα από τη στέγη _ αλλά από καθαρή τύχη και μόνο η χειροβομβίδα δεν εξερράγη. Εγώ προσωπικά δεν είδα καμία χειροβομβίδα, αλλά για να υπάρχουν τόσοι αυτόπτες μάρτυρες, μάλλον έτσι θα έγιναν τα πράγματα. Θυμάμαι μόνο ότι ακούστηκαν πυροβολισμοί, τους πυροβολισμούς ακολούθησαν αστυνομικές σφυρίχτρες, πίσω από τις σφυρίχτρες ήρθε το «κλίπιτι-κλοπ» των αλόγων και οι ριπές των όπλων. Τώρα ο συνωμότης δε φαινόταν πουθενά, αλλά και κανείς δεν είχε ούτε τον καιρό ούτε τη διάθεση να δώσει σημασία στα ιπτάμενα χαρτάκια του. Ο ένας έσπρωχνε τον άλλο, ο άλλος ξενύχιαζε τον ένα, πολλά καπέλα κατρακυλούσαν εδώ κι εκεί στη μέση του δρόμου και πολλά πανικόβλητα πόδια τα πατούσαν, τα κλοτσούσαν και τα τσαλάκωναν· κανένας δεν έψαχνε να βρει το καπέλο που είχε χάσει. Η παρουσία της έφιππης αστυνομίας όχι μόνο δυνάμωσε, αλλά και σκόρπισε την ανακατωσούρα.